Prawa człowieka we współczesnym świecie. zagadnienia wybrane (Spatium)

Idea praw człowieka narodziła się i rozwinęła w euroatlantyckim kręgu cywilizacyjnym. Jednak samo pojęcie praw człowieka było obecne w świadomości społecznej już od dawna, sam ten termin zdefiniowany został dopiero w latach czterdziestych dwudziestego wieku.

Przyczyniło się do tego doświadczenie drugiej wojny światowej, które nakazało niejako na nowo przyjrzeć się raz jeszcze człowiekowi i jego prawom. Przyjęta 10 grudnia 1948 r., w Paryżu Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, stanowiąca owoc obrad Trzeciej Sesji Ogólnego Zgromadzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych, jest jednym z najważniejszych osiągnieć tej organizacji, które stało się źródłem inspiracji dla wielu traktatów międzynarodowych dotyczących praw człowieka.

Autorzy przełomowego dla powojennej wizji Europy dokumentu, szukając najgłębszych i najtrwalszych korzeni praw człowieka, nawiązali do konwencjonalnej koncepcji prawno-naturalnych. Historia praw człowieka to dzieje ograniczania władzy państwowej nad człowiekiem, zwiększania praw jednostki oraz budowania systemu ochrony tych praw.

Zakres obejmujący znaczenie pojęcia „prawa człowieka" zmieniał się, ewoluując wraz ze zmianami sytuacji w polityce światowej w skali globalnej, regionalnej i lokalnej. Współcześnie mianem tym określa się „podstawowe prawa, które przysługują każdemu człowiekowi od momentu narodzin aż do śmierci – niezależnie od jego pochodzenia, koloru skóry, narodowości, płci, religii czy wyznawanych poglądów (uniwersalne) i których nie można się zrzec (niezbywalne)".

W myśl tych słów źródłem praw człowieka nie jest państwo i tworzony przez nie określony system prawny, ale prawo naturalne, zgodnie z którym podstawą praw człowieka są pierwotne wobec państwa godność i wolność istoty ludzkiej.

Asumptem do wydania niniejszej monografii naukowej, dotyczącej wybranych praw człowieka we współczesnym świecie, stała się przypadająca w tym roku 70. Rocznica uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

Książka składa się z 20 tekstów. Autorami rozdziałów są przedstawiciele następujących ośrodków naukowych: Uniwersytetu techniczno-Humanistycznego im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Uniwersytetu w Białymstoku, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach.

Niniejsza publikacja demonstruje, iż problematyka praw człowieka ma charakter interdyscyplinarny. Jest ona przedmiotem rozważań prawników, filozofów, politologów, socjologów, a także teologów. Autorzy prezentowanych tekstów ukazują podjęty w monografii temat w każdej z tych perspektyw.

Książka adresowana jest do wszelkich, którzy chcieliby uzyskać w nim szerszą i pogłębioną orientację poznawczą.