Tematem książki jest słabo znana i pozornie niedużo widoczna problematyka jurydyki horodnictwa wileńskiego – związanej z tamtejszymi zamkami części organizmu miejskiego, która nie podlegała władzom municypalnym, lecz szlacheckiemu urzędowi horodniczego.
Choć funkcja ta jest znana z licznych ośrodków w Wielkim Księstwie Litewskim, jedynie w sytuacji Wilna ukształtował się sąd horodniczego, w ramach działalności którego powstały księgi sądowe stanowiące najważniejszy element bazy źródłowej prezentowanego opracowania.
Na kartach rozprawy zostały przedstawione trzy zasadnicze zagadnienia: funkcjonowanie urzędu horodniczego wileńskiego, charakterystyka podlegającej mu jurydyki i różne części życia jej mieszkańców, takie jak religijność, sytuacja materialna, działalność zawodowa czy konflikty.
Pozwoliło to zbudować wieloaspektowy i barwny obraz codzienności siedemnastowiecznych wilnian, a równocześnie uzupełnić stan wiedzy na temat stolicy sporego Księstwa i skorygować niektóre wcześniejsze ustalenia.
Dzięki zarysowaniu stosunkowo niewiele znaczącego,starannie wyeksplorowanego pola badawczego, autor zarówno uchwycił związki między „wielką historią" a historią w mikroskali, jak i pochylił się nad zagadnieniami wyraźnymi w szerszej perspektywie, takimi jak normy społeczne.
Przeanalizowany materiał źródłowy skłonił go jeszcze do rozważań nad istotą nowożytnego miasta.