Przepływ eliptyczny i fluktuacje od przypadku do przypadku w zderzeniach ciężkich jonów przy energiach akceleratora sps (Uniwersytet Jana Kochanowskiego)

Badania relatywistycznych zderzeń jąder atomowych są jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin fizyki współczesnej. Jedną z przyczyn tak obfitego zainteresowania tymi badaniami jest oryginalna możliwość poznania własności gęstej, silnie oddziałującej materii jądrowej, a w szczególności jej stanu określanego jako plazma kwarkowo-gluonowa. Należy wyeksponujeć, że w relatywistycznych zderzeniach jądrowych materia wykazuje kolektywne zachowanie i bardziej przypomina ciecz niż rozrzedzony gaz. Wśród zjawisk kolektywnych obserwowanych w stanie końcowym można wymienić kolektywne przepływy cząstek. Bardzo atrakcyjny jest przepływ eliptyczny powstający w wyniku przekształcenia asymetrii w rozkładzie ciśnienia we wstępnej fazie zderzenia na asymetrię w przestrzeni pędów cząstek obserwowanych w stanie końcowym. Praca opisuje badania przepływu eliptycznego rozmaitych cząstek: pionów, protonów i cząstek dziwnych, w zderzeniach ciężkich jonów przy energiach akceleratora CERN SPS zarejestrowanych w eksperymencie NA49, a także plany związane z badaniami w ramach eksperymentu NA61/SHINE. Badania prowadzone były w funkcji centralności zderzenia, pędu poprzecznego i pospieszności rejestrowanych cząstek. Innym zagadnieniem nieraz obecnym w badaniach z wykorzystaniem relatywistycznych jonów są przejścia fazowe materii jądrowej pomiędzy stanem gazu hadronowego i stanem plazmy kwarkowo-gluonowej, a także istnienie punktu potrójnego na diagramie fazowym silnie oddziałującej materii, będącego odpowiednikiem punktu potrójnego wody. W kontekście powyższych zagadnień wyjątkowo widocznych danych dostarczają fluktuacje mierzone od przypadku do przypadku. W szczególności oczekuje się, że "bliskość" punktu potrójnego materii jądrowej może manifestować się znaczącym wzrostem mierzonych w ten sposób fluktuacji. Pozycja podejmuje tematykę badania fluktuacji od przypadku do przypadku ("event-by-event") zróżnicowanych wielkości charakteryzujących zderzenia np. Krotności cząstek czy średniego pędu poprzecznego, a także ich zależności od wymiaru systemu i energii zderzenia. Książka może być asygnowana jednocześnie dla pracowników uczelni zainteresowanych najnowszymi badaniami prowadzonymi na pograniczu fizyki cząstek elementarnych i fizyki jądrowej jak w dodatku dla studentów ostatnich lat studiów magisterskich zainteresowanych powyższą tematyką.