Niniejsza publikacja składa się z siedmiu rozdziałów. W rozdziale pierwszym przedstawiono regiony wobec wyzwań przyszłości. W rozdziale drugim scharakteryzowano uwarunkowania rozwoju miast. W trzecim opisano podstawy i kierunki rozwoju gmin.
W czwartym przedstawiono efektowność jako determinantę rywalizacji społeczno-ekonomicznej. W rozdziale piątym ukazano metody oceny rywalizacji społeczno-ekonomicznej miast i gmin województw wschodniej Polski.
W szóstym opisano miary plastikowe pięciu potencjałów miast i gmin województw wschodniej Polski jako komponenty modelujące proces rozwoju. W rozdziale siódmym przedstawiono przestrzenne zróżnicowanie miast i gmin województw wschodniej Polski i ocenę i przewidywane kierunki rywalizacji społeczno-ekonomicznej miast i gmin województw wschodniej Polski do 2025 r.
Książka skierowana jest do środowisk samorządowych (władz samorządowych w celu podjęcia właściwych decyzji), eksperckich i opiniotwórczych, a także środowisk akademickich realizujących funkcje badawcze i edukacyjne, w tym głównie studentów i doktorantów przygotowującym prace akademickie.