Ich miasto. wspomnienia izraelczyków, przedwojennych mieszkańców krakowa

W ten sposób powstała unikatowa kolekcja wspomnień przedwojennych mieszkańców Krakowa żydowskiego pochodzenia, którzy ocaleli z Zagłady, a po wojnie w ukochanym mieście pozostać nie mogli. Powstał niezwykle osobisty przewodnik po nieistniejącym już Krakowie lat dwudziestych i trzydziestych zeszłego wieku. Każdy czytelnik, który sięgnie do tych wywiadów nigdy już nie spojrzy na Kraków tak, jak do tej pory. 18 lat po premierze tej książki nie żyje już żaden z jej bohaterów. To znaczne szczęście, iż udało się z nimi jeszcze porozmawiać i że ich wspomnienia mogą żyć wśród nas, przypominając nam prawdziwą historię polsko-żydowskiego Krakowa.

Na czym polega wyjątkowość tej książki? Napisano wszak dziesiątki ksiąg na temat przedwojennego żydowskiego Krakowa – sporo z nich autorstwa bohaterów tomu. Otóż, po pierwsze, metoda badania pamięci przyjęta poprzez Anis Pordes implikuje powtarzalność i drobiazgowość pytań. Te same pytania, z pozoru nudne i niepotrzebnie pedantyczne, kierowane są do ludzi pochodzących z rozmaitych środowisk żydowskiego Krakowa. Owo szczegółowe odtwarzanie mapy obyczajowej Miasta – a także jej różnorodności – pozwala na przywołanie nie tylko żydowskich ulic, szkół, sklepów i zwyczajów, lecz także rodów, nazwisk, koligacji, imion. Staje się to kopanie w pamięci niczym wyprawa po skarb, uparte i wyczerpujące. Dużo skarbów – jednak to nie te same, o których krążą legendy – zakopali w sobie Żydzi wygnani z Polski. To żmudna praca wydobyć je na zewnątrz, wyjątkowo jeśli istnieje niebezpieczeństwo, że po tylu latach trudno będzie dociec ich historycznej prawdziwości. Anis Pordes się to udało.

Ze wstępu Irka Grina