Gambit orangutana. Opowieść o polskich szachach

podczas głośnego turnieju szachowego w Nowym Jorku w 1924 roku polski szachista Ksawery Tartakower zagrał przeciwko Gézie Maróczyemu nieregularne otwarcie, przesuwając piona z pola b2 na b4. Na pytanie, dlaczego je wybrał, odpowiedział, że był to rezultat konsultacji z orangutanem, przed którego klatką spędził czas w trakcie przedpołudniowej wycieczki do popularnego zoo na Bronksie. Odtąd nazywał je „debiutem orangutana".

Szachy to gra, którą inspiruje życie – i która bywa inspiracją. Dla tych, którzy sami nie grają, są ciekawe i nieodgadnione. Kasper Bajon pisze o w głównej mierze złotej epoce polskich szachów, arcymistrzu Akiwie Rubinsteinie, Karolu Irzykowskim, Janie Karskim i Józefie Piłsudskim, o polskich mistrzyniach z okresu międzywojnia i o szachach w getcie. Pisze także o Vladimirze Nabokovie i Walterze Benjaminie, bo po literackiej szachownicy przemieszcza się ruchem skoczka, odnajdując szachowe tropy w sztuce i życiu, własnym i znacznych tego świata.