Zbiorowa niewinność. Wypieranie Szoah z niemieckiej pamięci (Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego)

Książka jest polemiką z dość powszechnym przekonaniem, że dzisiejsi Niemcy odrobili lekcję historii – rewelacyjnie wiedzą, czym był Holokaust, i przyjmują odpowiedzialność za winę swoich przod­ków. W prowokacyjnym eseju Samuel Salzborn twierdzi, iż jest skrupulatnie odwrotnie – w Niemczech nadal dominuje mit zbiorowej niewinności.

Autor przypomina o zaniechaniu rozliczeń zbrodni nazistow­skich w powojennym niemieckim rozmiarze sprawiedliwości. Swoje diagnozy opiera na wynikach badań opinii społecznej, dowodzi także żywotności motywu niemieckiej ofiary w debacie publicznej i w dziełach kultury modnej na temat II wojny światowej.

Szcze­gółowo analizuje dyskurs środowiska tzw. Wypędzonych. Zastanawia się, dlaczego prawda o masowym zaangażowaniu Niemców w Holo­kaust, a także utrzymanie nazistów przy władzy nigdy nie stały się w Niemczech częścią szerokiej świadomości społecznej.

Wbrew wszelkim oficjalnym zapewnieniom o sprawnym rozliczeniu epoki narodowego socjalizmu w powojennej historii Niemiec samokry­tyczna „konfrontacja z przeszłością", w ramach której – jak postulował Theodor W.

Adorno – „na serio przepracowuje się przeszłość, przełamuje jej czar dzięki jasnej świadomości", miała tylko szczątkową formę, a społe­czeństwo niemieckie w ciągu kilkudziesięciu lat ze wspólnoty sprawców okresu narodowego socjalizmu stało się powojenną wspólnotą wyparcia pamięci, spajaną antysemickimi projekcjami i fantazjami etnicznej samowiktymizacji.

Fragment książki Samuel Salzborn (ur. 1977) – politolog, profesor Uniwersytetu w Gießen. Autor m.in. Książek Globaler Antisemitismus. Eine Spuren­suche in den Abgründen der Moderne (2018) i Angriff der Anti­demokraten.

Die völkische Rebellion der Neuen Rechten (2017). Zajmuje się teorią polityki, historią idei oraz współczesnym prawicowym ekstremizmem. Od 2020 roku jest pełnomocnikiem miasta Berlin do spraw zwalczania antysemityzmu.