Urząd nadzoru bankowego dla generalnego gubernatorstwa (Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego)

W publikacji ukazano losy bankowości na terenie Generalnego Gubernatorstwa w czasie II wojny światowej z perspektywy okupacyjnego Urzędu Nadzoru Bankowego. Jego zadaniem była kontrola bieżącej działalności banków.

Ze względu na obfite uprawnienia oraz powiązania z bankiem centralnym Generalnego Gubernatorstwa – Bankiem Emisyjnym w Polsce (nadzorowanym równocześnie poprzez kierownika Urzędu, Fritza Paerscha) – miał on decydujący wpływ na , a także zakres działania banków w czasie wojny.

Prowadzona poprzez Urząd polityka bankowa była nastawiona na eksploatację miejscowej gospodarki w interesie gospodarki wojennej Rzeszy, jednak z zastosowaniem komponentów uwzględniających specyfikę okupowanego obszaru – najczęściej dążono do użycia miejscowych instytucji kredytowych z uwzględnieniem trudności, które dotknęły bankowość po wybuchu wojny.

Polityka ta była określana poprzez przedstawicieli polskiej bankowości, pomiędzy innymi Feliksa Młynarskiego, jako „umiarkowana" i spotykała się z pozytywnymi ocenami kręgów bankowych. W książce podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czy efekty działalności Urzędu Nadzoru Bankowego były rzeczywiście korzystne dla polskich instytucji kredytowych, czy też opinia ta była podyktowana chęcią odsunięcia podejrzeń o kolaborację.

Książka wnosi pokaźny wkład do historii Polski w latach 1939–1945. Stawia w nowym świetle współpracę polskich instytucji kredytowych i finansowych z okupantem niemieckim. Dowodzi, iż ocena Polaków podejmujących pracę w instytucjach nadzorowanych poprzez okupanta nieraz nie może być jednoznaczna.

prof. Dr hab. Mirosław Kłusek