Korespondencja poselstwa rzeczypospolitej polskiej w bernie. tom i 1940-1941 (Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego)

Celem niniejszej edycji źródłowej, obejmującej depesze Poselstwa Rzeczypospolitej Polskiej w Bernie, jest ukazanie zaangażowania i różnej pomocy niesionej przez tę placówkę w czasie II wojny światowej.

Na jej czele od 31 maja 1940 do lipca 1945 r. Stał Aleksander Ładoś. Był on kluczowym członkiem grupy polskich dyplomatów oraz działaczy żydowskich, którzy wspólnie opracowali system produkcji paszportów polegający na nielegalnym zakupie i sporządzaniu paszportów, a także poświadczeń obywatelstwa państw Ameryki Południowej i Ameryki Środkowej dedykowanych dla europejskich Żydów.

Usiłowali oni w ten sposób uchronić tysiące z nich od Holokaustu. Publikacja posiada wszystkie depesze szyfrowane, w tym sekretowane, z lat 1940–1941. Ukazują one najróżniejsze wątki działalności placówki, między innymi: charakter i rytm pracy polskiej dyplomacji w Szwajcarii, kwestie ekonomiczne, logistyczne, a także humanitarne podczas II wojny światowej.

Tom ten jest pierwszym spomiędzy czterech, w których zostaną skatalogowane wszystkie tego typu materiały z lat 1940–1945. Dzięki zebraniu ich w jednym miejscu i opatrzeniu naukowym komentarzem nareszcie te szczególnie ważne źródła staną siędostępne dla wszystkich badaczy i pasjonatów dziejów polskiej dyplomacji w czasie II wojny światowej.

Praca będzie niezwykle {pomocn|przydatn)a dla przyszłych badaczy tematu, nie tylko związanego z działalnością Poselstwa RP w Szwajcarii, ale również szerzej z działalnością polskiego rządu na uchodźstwie w zakresie niesienia pomocy obywatelom polskim zarówno w okupowanym kraju, jak i poza jego granicami.

Dzięki zachowanej korespondencji pokazane są kontakty między działającymi jeszcze polskimi placówkami dyplomatycznymi, a także kontakty z organizacjami żydowskimi. Dr Danuta Drywa