Placówka (Bolesław Prus)

„ Placówka ” to lata osiemdziesiąte XIX wieku w Królestwie Polskim. Rodzina Józefa Ślimaka ma dziesięciomorgowe gospodarstwo nad rzeką Białką. Powodzi się im nieźle. Zawdzięczają to pracy na roli i handlowi z budowniczymi odcinka kolei.

Wkrótce we wsi pojawiają się koloniści niemieccy. Wykupują folwark od dziedzica, chcą także nabyć ziemię Ślimaka. Napotykają opór starego gospodarza. Dochodzi do otwartej wojny. Osaczony poprzez Niemców Ślimak zostaje pozbawiony dodatkowych zarobków. Koloniści nie chcą wydzierżawić mu łąki, musi więc sprzedać ostatnią krowę. Młodszy syn Ślimaka, Stasio, tonie w rzece. Starszy, Jędrek, po bójce z Niemcami idzie do aresztu. Żona Jagna ciężko choruje, a pożar niszczy dom. Załamany tymi nieszczęściami Ślimak decyduje się sprzedać ziemię Niemcom. Nocą po pożarze konająca Jagna wymusza na mężu przysięgę, że nigdy nie odda ojcowizny – owej „placówki” – Niemcom.