Napoleon i jego epoka. tom ii. imperator (1804-1815)

Druga część monumentalnego dzieła francuskiego historyka, w którym po mistrzowsku przedstawiono największe triumfy i porażki Napoleona. Bonaparte należy chyba do najszczególniej kontrowersyjnych postaci w dziejach ludzkości. Z jednej strony wielu badaczy uważa go za najwybitniejszego dowódcę wojskowego w historii, ambitnego reformatora i wizjonera pragnącego realizować określoną przez siebie misję cywilizacyjną. Z drugiej jednak - nieraz wspomina się o nim jako o przebiegłym socjotechniku, cynicznym tyranie i bezwzględnym agresorze.

Gdy po nieudanej kampanii w Rosji Napoleon organizował nową armię, w jej szeregi trafiali częstokroć nieopierzeni młodzieńcy. To sytuacja, która w swej beznadziejności, miłośnikom II wojny światowej przypomni Wehrmacht z 1945 roku z jego nastoletnimi żołnierzami. Sporo francuskich matek przeklinało Korsykanina, któremu oddało po kilku synów.

Niektórzy uważają Francję Napoleońską, z jej cenzurą, systemem kontroli i inwigilacji za pierwszą postępową dyktaturę w historii. Sam Napoleon mawiał: „Ambicja władania duszami jest najsilniejszą z namiętności” – czyżby miał na myśli siebie?