O nadziei Historyczne i analityczne wprowadzenie do fenomenologii nadziei

Człowiek żywi nadzieję, a nadzieja żywi człowieka Jeden z najwybitniejszych współczesnych polskich filozofów bada zjawisko podejrzane i niedużo komentowane, z pogranicza serca i rozumu, a równocześnie nad wyraz ludzką, emocjonalną potrzebę.

Czy o nadzieję trzeba walczyć? Dlaczego za nadzieję uważa się nieraz coś, co wcale nią nie jest? Autor tropi losy nadziei – od Platona po Tischnera. Uważnie przygląda się definicjom św. Tomasza i Jacka Dukaja.

I wreszcie opisuje, jak sam widzi nadzieję – zwłaszcza tę zderzoną z powszechnym poczuciem beznadziei. Jak rozwijało się myślenie o niej od czasów starożytnych aż po współczesność? Publikacja ponadprzeciętnie trafia w swój czas.

Jeszcze pamiętamy pandemię, dotyka nas wojna, załamują się światowe gospodarki. A książka niesie pocieszenie. Swoją mądrą książką Jacek Filek odpowiada na konkretny kryzys nadziei. Nie proponuje jednak zbioru zaleceń – jak żyć (z nadzieją), lecz historię filozoficznej refleksji nad tym pojęciem.

Taki zamysł może wydawać się luksusem w czasie, gdy uzasadniony lęk przed jutrem paraliżuje naszą zdolność do kryteria na coś korzystnego. A jednak analizy Filka są bezcenne, bo pokazują, że właśnie krytyczne myślenie może przybliżyć nas do nadziei, która liczy się z lękiem, i nie jest matką głupich.

Autor przekonuje, że możemy nie tylko rozpaczać, ale też „nadziejować". Bo nadzieja nie jest uczuciem, stanem pasywnym, w który popadamy, ale przyrodzoną zdolnością do akceptacji świata. Jak pisała Emily Dickinson, jest „tym upierzonym / Stworzeniem na gałązce / Duszy" (tłum.

S. Barańczak). Dr hab. Łukasz Tischner Jacek Filek – filozof, emeryt. Prof. Zw. UJ, wydał.: Z badań nad istotą wartości etycznych (Kraków 1996), Filozofia jako etyka (Kraków 2001 – nominowana do Nagrody Jana Długosza dla najkorzystniejszej książki w dziedzinie humanistyki), Filozofia odpowiedzialności XX wieku (Kraków 2003 – nagroda ministra), Etyka.

Reinterpretacja (Kraków 2014 – nagroda im. Ks. Józefa Tischnera). Jego artykuły były publikowane. W „Kwartalniku Filozoficznym" czy „Tygodniku Powszechnym". Uzyskał patent dla „Szachownicy dla trzech osób" – wynalazek zdobył medale na światowych wystawach w Norymberdze i w Brukseli.