Akceptacja technologii IoT w inteligentnych miastach

Monografia pt. „Akceptacja technice Internetu rzeczy w inteligentnych miastach" została zrealizowana na zapotrzebowania Urzędu Miasta Płocka w ramach zrealizowanego poprzez autorkę projektu pt. „Identyfikacja czynników determinujących akceptację rozwiązań wykorzystujących sensory Internetu rzeczy jako elementu warunkującego projektowanie uniwersalne w inteligentnych miastach"; grant nr 23/WED/z/1119/2021 był finansowany przez Prezydenta Płocka w programie „Współpraca z uczelniami wyższymi".

Władze dążą do przekształcenia Płocka w inteligentne miasto. Sukcesywnie wdrażane są nowe rozwiązania wykorzystujące technologie informatyczne. Coraz częściej stosuje się zasady projektowania uniwersalnego.

dane o zachowaniach mieszkańców mogą być przydatne dla lepszego zaprojektowania przestrzeni miejskiej, integruje się to jednak z obserwacją życia miejskiego, a także zastosowania technice Internetu rzeczy do zbierania informacji.

W związku z tym, że mieszkańcy obawiają się o bezpieczeństwo swoje, i funkcjonowania miasta, władze Płocka zdecydowały o przeprowadzeniu badań społecznych zezwalających na ocenę obaw i zastrzeżeń mieszkańców.

Celem badań przeprowadzonych w niniejszej pracy było wyszczególnionie kluczowych czynników wpływających na akceptację wykorzystania danych poprzez urządzenia Internetu rzeczy, które zbierają dane dla potrzeb projektowania uniwersalnego w inteligentnych miastach, przy założeniu anonimowego przetwarzania informacji w trybie Edge Computing.

Zakres pracy obejmował analizę przedmiotowej literatury, przeprowadzenie badań ankietowych, budowę i analizę modelu statystycznego oraz przedstawienie zaleceń dla władz miasta. W roku 2021 przeprowadzono badania ankietowe wśród mieszkańców Płocka.

W badaniach wzięło udział 150 mieszkańców. Struktura respondentów była zgodna ze strukturą populacji Płocka ze względu na wiek i płeć. Ankietę przeprowadziła specjalistyczna firma realizująca badania społeczne.

Analiza danych ankietowych obejmowała statystyki opisowe, eksploracyjną analizę czynnikową, konfirmacyjną analizę czynnikową, a także budowę i analizę modelu strukturalnego. Wyniki analizy danych ankietowych wskazują, iż społeczeństwo rozumie zapotrzebowania osób z niepełnosprawnościami i popiera dostosowanie przestrzeni miejskiej dla wszystkich mieszkańców.

Respondenci rozumieją,informacje pochodzące z sprzętów IoT (ang. Internet of Things, Internetu rzeczy) mogą być wykorzystane do celów projektowania uniwersalnego, i to popierają. Mimo zapewnienia,informacje zbierane są w trybie anonimowym, respondenci obawiają się o bezpieczeństwo swoje i informacji.

W modelu strukturalnym wykorzystano zmienne: empatię (podzieloną na empatię do osób o specjalnych potrzebach i zrozumienie konieczności dostosowania przestrzeni miejskiej do ich potrzeb), zaufanie do technice, zaufanie do władz miasta, akceptację zbierania informacji poprzez urządzenia IoT, akceptację technologii IoT, bezpieczeństwo i postrzeganą praktyczność technice IoT.

Model pozwolił na wyjaśnienie 86% wariancji. Najważniejszą zmienną modelu jest postrzegane bezpieczeństwo, które wpływa na pozostałe zmienne. Największe znaczenie w modelu posiadają wpływ bezpieczeństwa na zaufanie do technologii IoT, wpływ bezpieczeństwa na empatię w stosunku do osób o specjalnych potrzebach, wpływ empatii na zrozumienie zapotrzebowania dostosowania miasta do potrzeb tych osób, wpływ zaufania do technice IoT na zaufanie do władz miasta oraz wpływ bezpieczeństwa na postrzeganą ergonomiczność technice.

Średnie znaczenie miały wpływ bezpieczeństwa na zrozumienie dostosowania miasta do potrzeb osób o specjalnych potrzebach, wpływ tego zrozumienia na zaufanie do władz miasta i akceptację zbierania danych przez urządzenia IoT, na co przeciętny wpływ ma zrozumienie dla konieczności dostosowania miasta do potrzeb osób o specjalnych potrzebach.

Model strukturalny przetestowano w rozbiciu na wiek, płeć i wykształcenie. Analiza wskazała, iż kobiety wykazują się większą empatią w stosunku do osób o specjalnych potrzebach aniżeli mężczyźni. Młodsza grupa mieszkańców (do 45 roku życia) jest bardziej świadoma problemów bezpieczeństwa technice IoT, co ma wpływ na ich zaufanie do technice.

Zależność jest silniejsza dla grupy osób młodszych w stosunku do osób starszych. Wskazano też, że zaufanie do technice ma większy wpływ na zaufanie do władz miasta w grupie osób młodszych. W sytuacji analizy wpływu wykształcenia na akceptację technice IoT wyznaczono, że wpływ ten jest niższy dla grupy osób z wykształceniem podstawowym i średnim w stosunku do grupy osób z wykształceniem wyższym.

Przeprowadzona analiza mediacji wskazała, iż empatia, zaufanie do władz miasta, zgoda na zbieranie danych z urządzeń IoT i poręczność technologii są najważniejszymi mediatorami zależności między bezpieczeństwem a akceptacją technice IoT.

W wyniku przeprowadzonej analizy modelu strukturalnego wyznaczono widoczne zalecenia dla władz miejskich. Najważniejsze jest zadbanie o bezpieczeństwo zbierania informacji z sprzętów IoT, a także komunikowanie tego faktu.

Edukacja i informowanie o użytkowanych technologiach i o celu zbierania danych dla potrzeb projektowania uniwersalnego są kluczowe w uzyskaniu akceptacji dla zastosowania maszyn IoT w mieście. Działania te mogą się przyczynić do podniesienia akceptacji dla władz miasta.