Batutą i skalpelem. Ciało w zawodach wysokospecjalistycznych

Kim jest ufalny pacjent? Jaka część mózgu jest nazywana kochanką neurochirurgów? Czym różni się dyrygowanie w filharmonii od dyrygowania w operze? W jakich utworach frak dyrygenta się nie marszczy?

Dominika Byczkowska-Owczarek analizuje rolę ciała w zawodach wysokospecjalistycznych – neurochirurga i dyrygenta orkiestrowego, które na ogół kojarzą się z rozległą wiedzą teoretyczną. Jak się jednak okazuje, za sukcesem w tych dziedzinach stoją tysiące godzin pracy, w tym fizycznej, polegającej na kontroli własnych ruchów i mimiki twarzy oraz umiejętnej współpracy z innymi bez zastosowania słów. W publikacji został przedstawiony proces pracy poprzez ciało w obu badanych profesjach, ze szczególnym uwzględnieniem takich jego aspektów, jak: przywództwo, tożsamość zawodowa, technologia, praca w zespole, komunikowanie, sytuacja pań wykonujących te zawody czy samotność. Pokazano także, jak w profesjach o kilkusetletniej historii i unikalnej kulturze pracy tworzeni są indywidualiści.

Na podstawie prowadzonych przez sześć lat jakościowych badań socjologicznych autorka proponuje koncepcję społecznego konstruowania cielesności w obszarze roli zawodowej. Stawia ciało w centrum socjologicznego zainteresowania, a także omawia sposoby jego przekształcania i użytkowania w trakcie pracy.

Autorka od wielu lat zajmuje się badaniem ciała i cielesności, a także jest bez wątpienia ekspertką w tym obszarze. Jej książka bezsprzecznie wykracza poza ramy socjologii ciała/ucieleśnienia. Sytuuje się na styku różnych subdyscyplin: socjologii ciała, socjologii pracy, a także workplace studies, co wskazuje na jej interdyscyplinarny charakter,na dodatek na umiejętność łączenia przez autorkę perspektyw wywodzących się z zróżnicowanych studiów. Publikacja dostarcza wielu danych, począwszy od historii zawodów po funkcjonowanie środowiska, męską dominację i rozwój kariery. Można zatem powiedzieć, że praca poprzez ciało jest tylko jednym z składników opisywanych w niej światów społecznych.

Z recenzji dr hab. Honoraty Jakubowskiej, prof. UAM