Celem opracowania jest dokonanie oceny przestrzennego zróżnicowania rozwoju gmin województwa świętokrzyskiego z wykorzystaniem miary plastikowej. Umożliwia to uszeregowanie i pogrupowanie gmin z punktu widzenia kryterium głównego i zbadanie, czy i w jakim stopniu zmienne jej struktury ją determinują.
Monografia składa się z ośmiu rozdziałów poświęconych refleksji teoretyczno-metodologicznej, też myśleniu o przyszłości i projektowaniu rozwoju gmin w województwie świętokrzyskim. W rozdziale pierwszym przedstawiono metodę badawczą.
W rozdziale drugim scharakteryzowano województwo świętokrzyskie. W rozdziale trzecim, czwartym, piątym, szóstym i siódmym przedstawiono rezultaty przeprowadzonych badań. Rozdział ósmy ukazuje ranking rozwoju gmin województwa świętokrzyskiego.
Autorzy rekomendują treści zawarte w monografii środowiskom: samorządowym, eksperckim i opiniotwórczym, a także środowiskom akademickim realizującym funkcje badawcze i edukacyjne w tym w głównej mierze studentom przygotowującym prace akademickie.