30 srebrników

Książka 30 metaliczników jest obszernym studium zjawiska donosu. Autor przeprowadza porównawczą analizę instytucji wspierających donosicielstwo w dwóch systemach totalitarnych: w Trzeciej Rzeszy i w Związku Radzieckim i w krajach radzieckiej strefy wpływów. Niezwykle obfite i poprawnie przeanalizowane są przykłady z Polski – w polskim wydaniu potraktowane szerzej aniżeli w wydaniu niemieckim.

Autor docieka wyraźnych motywacji i kulturowych i społecznych przesłanek donosicielstwa. Analizuje związki pomiędzy współczesna sceną publiczną z dominującymi na niej mediami a nowymi formami donosu; rozważa wreszcie związki pomiędzy instytucją donosu a mediami i kulturą masową. Kolejne uwagi dotyczą polityki sterowania donosami: Zbieranie wszystkich możliwych danych - włącznie z plotką i pogłoską itd.- tworzy efekt wszechwiedzy służb. Mówi o ukrytych forma donosu - w literaturze, nauce. Zjawisko donosu scala z władzą słowa pisanego. Omawia formy donoszenia (donos anonimowy, pogłoska, recenzja), oraz pojęcia szpiega i kolaboranta. Przywołuje znane koncepcje M. Foucault o totalnym obserwowaniu i kontrolowaniu jako cechach społeczeństwa nowożytnego i nowożytnych systemów władzy.

Sauerland zarysowuje także niedługą stosunkowo historię poszanowania sfery prywatności, którą donos zawsze narusza.

Książkę kończy atrakcyjne nawiązanie do biblijnej historii Judasza (jego samobójstwa), która zespala się z ogólny problemem osądzenia i zadośćuczynienia za donosicielstwo w licznych formach, jakie wykształciły czasy totalitaryzmu. Rozliczanie donosicieli uważa Sauerland za rzecz ważną i formułuje wyjątkowo niebanalna krytykę polityki, jakiej w tej kwestii bronił Adam Michnik - wybaczenie, którego domaga się Michnik, jest godnym propagowania aktem indywidualnym, ale ujawnienie prawdy i ukaranie jest ważnym i koniecznym aktem społecznym, bez którego nie ma praworządnej demokracji. Autor wprowadza szereg pożytecznych rozróżnień i definicji. Wnioski z porównania zjawisk donoszenie w dwóch systemach totalitarnych są przekonujące, a ogólno-filozoficzne uwagi wiążące donosicielstwo z uniwersalnymi aspektami ludzkiej kondycji są adekwatne i oryginalne. To pokaźny krok naprzód w refleksji nad bolesnymi problemami moralno-historycznymi współczesności. Książka powinna się w Polsce ukazać przed laty. Jej publikacja będzie prawdziwym wydarzeniem wydawniczym w naszym kraju, w którym temat donosu jest nadal aktualny i pozostaje wciąż otwartą sprawą jednocześnie nauki, jak społecznego sumienia.

Ze względu na walory poznawcze i wychowawcze winna być lekturą obowiązkową na wydziałach historii, politologii, socjologii, antropologii, filozofii, germanistyki, rusycystyki i in. Niebanalna będzie także dla niezwykle szerokiego grona czytelników. Dla młodego pokolenia powinna być wręcz lekturą obowiązkową – tylko ciągłe przypominanie o chorobie donosicielstwa w służbie reżimom może chronić przed jej nawrotami

Tytuł 30 metaliczników Autor Karol Sauerland Wydawnictwo Oficyna Naukowa EAN 9788377370599 ISBN 9788377370599 Kategoria Nauki humanistyczne\Socjologia ilość stron 256 Format 14.3x22.5x2.3 cm Rok wydania 2013 Oprawa Twarda Waga 0.413 kg