Księga złudzeń

To druga książka Emila Ciorana, rumuńsko-francuskiego pisarza i filozofa (1911–1995), napisana po rumuńsku i wydana w Bukareszcie (1936), dzieło 25-latka, który dwa lata wcześniej opublikował swój słynny debiut Na szczytach rozpaczy, a w 1937 roku dzieło nie mniej słynne ze względu na skandal, jaki wywołało, Święci i łzy (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2008 i 2017).

W tym czasie autor był nauczycielem licealnym w Braszowie. Rok później wyjechał na stypendium do Francji, gdzie osiadł na stałe. Po II wojnie światowej pisał już tylko po francusku. Zmianie języka towarzyszyła również zmiana stylu, a Księga złudzeń jest przykładem wczesnej poetyki, potem już rzadszej w dziele Ciorana.

Niniejszy tom charakteryzuje niezwykła intensywność emocji i obfitość form: od modlitwy poprzez poetycki esej albo może eseistyczną poezję prozą po staranny aforyzm, tak standardowy dla jego późniejszej twórczości.

także tonacja całości jest nad wyraz zróżnicowana: od ironii po patos. Tematyka skupia się wokół kwestii wiary, mistyki, świętości, cierpienia i życia. Księga złudzeń orientuje się jeszcze na sprawy filozofii, którą autor studiował wcześniej na uniwersytecie w Bukareszcie i której w jednym z ponad 20 tekstów składających się na Księgę, zatytułowanym „Skończyć z filozofią”, wypowiada posłuszeństwo.

Zarazem formuje własną filozofię, nad wyraz złożoną i trudno uchwytną: mistyczną, pesymistyczną, a przy tym afirmującą życie, paradoksalną i buntowniczą.