Granit i tęcza

„Tom Granit i tęcza… stanowi próbę monograficznego ukazania dzieła Józefa Czapskiego i samego autora jako malarza, pisarza, myśliciela i organizatora życia kulturalnego na emigracji. Jeśli wziąć pod uwagę fakt, że dzieło to jest opisane do tej pory wyjątkowo fragmentarycznie, to trud zebrania autorów, którzy z rozmaitych stron oglądają i analizują dorobek Czapskiego oraz jego sposób myślenia i komunikowania się ze światem, zasługuje na najwyższe zachwyt.

Układ poszczególnych części daje możliwość stworzenia atrakcyjnego i wieloaspektowego wizerunku artysty oraz człowieka, pozwalając czytelnikom na zbudowanie spójnego portretu z rozproszonych w rozmaitych źródłach informacji.

Z tak skomponowanej całości wyłania się jeszcze jeden emigrancki los, biografia i doświadczenie obszernego humanisty". Z recenzji prof. Dr hab. Ewy Jaskółowej Osobowości i dzieła Józefa Czapskiego – bogatej, wielowątkowej, zróżnicowanej – nie sposób ująć i zamknąć w wąskiej, jednolitej formule, stąd cztery kategorie czy tropy, które budują i oświetlają jego sylwetkę artystyczną oraz wizerunek osobisty.

Zaproponowane w monografii obszary tematyczne – patrzenie, czytanie, spotkania i pamięć – są tylko próbą scalenia dorobku, który wymyka się takim zabiegom, wyraźnie broni się przed nimi, łącząc wątki osobiste i twórczość w jedno dzieło – dzieło życia, tak iż jawi się ono jako "granit i tęcza".

Badania nad uczestnictwem w historii Czapskiego, jego biografią, twórczością pisarską i malarską pozwalają spojrzeć na tę wybitną postać jako na konsekwentną, suwerenną, rzadko spotykaną tak złożoną osobowość.

Niniejszy tom daje szeroki ogląd jego życia i dzieł. Spotkali się w nim literaturoznawcy – teoretycy i dydaktycy, historycy sztuki, historycy, a także muzealnicy, którzy razem tworzą jednorodność w różnorakości.

Mamy pewność, że ułożone w tej monografii teksty oddają wyjątkowość każdej z wypowiedzi. Anna Pilch i Anna Włodarczyk