Celem prezentowanej monografii jest identyfikacja przeszkód związanych z kształtowaniem się podmiotowości samorządu lokalnego w Polsce. Zespaja się to z problemem ustalenia znaczenia lokalnego potencjału społecznego oraz z oceną jakości funkcjonowania wspólnot terytorialnych we współczesnej Polscez punktu widzenia instytucjonalizacji demokracji związanej z decentralizacją.Z drugiej strony realizacji celu badawczego towarzyszy dążenie do wyodrębnionia kierunków przemian systemowych w zakresie możliwej decentralizacji administracji publicznej i naświetlenie problemu oddziaływania politycznego centrum decyzyjnego w kraju na kształtowanie roli gmin i powiatów, a także zmianę znaczenia wspólnot lokalnych.