W powszechnej świadomości polska poezja ostatnich dekad XVIII i początku XIX wieku jest zjawiskiem nieciekawym i nieatrakcyjnym, głównie dyskutowanym z perspektywy nadchodzącego romantyzmu, na tle którego wypada zawsze niekorzystnie.
Książka ta wyrasta z przekonania, iż twórczość takich poetów, jak m.in. Franciszek Karpiński, Adam Jerzy Czartoryski, Józef Morelowski, Jan Paweł Woronicz, Hugo Kołłątaj czy Cyprian Godebski, przynosi niemało pytań dotyczących kwestii fundamentalnych, związanych z problematyką tożsamości jednocześnie w jej rozmiarze indywidualnym, jak i zbiorowym.
Specyfika tego okresu, kształtowanego poprzez zjawiska ogólnoeuropejskie, które sprzyjały krystalizowaniu się innowacyjności, oraz tendencje typowe dla rodzimego wariantu oświecenia, sprawia, że powstała wówczas literatura jest wartym badawczej refleksji terenem śledzenia ścieżek wyłaniania się wczesnonowoczesnej podmiotowości z specyficznymi dla niej napięciami między samookreślaniem a autokreacją.
W książce szczególną uwagę zwrócono więc na przeróżne mechanizmy uobecniania się „ja" możliwe do uchwycenia w wybranych do analizy utworach. Stanowią one ważne ogniwo w długookresowym procesie przemian polskiej tożsamości, której swoistość trudno zrozumieć bez odwołania się do jej korzeni.