Kino postradzieckie (Universitas)

Książka Kino postradzieckie jest nie tylko interdyscyplinarnym, syntetycznym i całościowym opracowaniem zagadnienia traumy sowieckiego doświadczenia w kinie rosyjskim po 1991 roku,dodatkowo wszechstronną analizą mechanizmów instrumentalizacji pamięci poprzez zmieniającą się władzę. Część pierwsza monografii poświęcona została analizie filmów historycznych, których zadaniem było zlokalizowanie traumatycznych wydarzeń w dziejach ZSRR, a także stworzenie spójnej narracji o przeszłości. Tematem drugiej części książki stały się filmowe reprezentacje postpamięci, zróżnicowane strategie odnoszenia się do traumy, a także jej rzeczywisty wpływ na budowanie tożsamości współczesnych Rosjan.

Książkę Pauliny Gorlewskiej, która podejmuje oryginalnie wykoncypowany, przemyślnie zaprojektowany i z rzadko spotykaną inwencją badawczą opracowany temat, można żeby zatytułować Od Lenina do Putina. Z psychologii filmu rosyjskiego, nawiązując przez trawestację tytułu do tradycyjnego dzieła Siegfrieda Kracauera. Przywołuję niemiecki kontekst i ryzykuję to szczytne porównanie nie tylko w przekonaniu o niezwykle widocznej naukowej wartości rozprawy, lecz także po to,wyodrębnić, iż filmowa reakcja Rosjan na tragiczny bilans komunizmu dopiero w najnowocześniejszych badaniach autorki doczekała się pracy godnej tego niełatwego wyzwania. (…) Uwagę zwraca rozległe tło historycznofilmowe, na którym Gorlewska sytuuje główne obiekty swojego badawczego zainteresowania. Zważywszy, że żyjemy w czasach, kiedy z kinem rosyjskim mamy kontakty widocznie mniej regularne aniżeli w PRL-u i o dużo bardziej ograniczone, tak nad wyraz wnikliwa, precyzyjna, dogłębna i wszechstronna jego znajomość zasługuje na szczególne uznanie. (…) Fascynująca w lekturze, wielowątkowa i inspirująca książka Pauliny Gorlewskiej, otwierając kolejne horyzonty, które daleko wybiegają poza zjawiska stricte filmowe, przekracza na dodatek granice rosyjskiej kultury i historii. Badany poprzez nią na przykładzie filmu fenomen traumy i uruchamiane przezeń psychospołeczne mechanizmyw dodatku odnieść z podobnymi konkluzjami do najnowszych dziejów Polski.

prof. Dr hab. Tadeusz Szczepański

Paulina Gorlewska – filmoznawczyni i rosjoznawczyni, doktor nauk o sztuce, pracowniczka nieetatowa w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Publikowała w „Kwartalniku Filmowym”, „Studiach Filmoznawczych”, „Ekranach” i „Kinie”. Zajmuje się historią kina polskiego oraz współczesną kulturą rosyjską.