Mitologia bałtyjska (Tadeusz Zubiński)

Narody bałtyjskie należą do indoeuropejskiej rodziny językowej, zamieszkują południowo-wschodnie wybrzeże Bałtyku, nazywanego przez Łotyszy "Bursztynowym". W głównej mierze samą nazwę Bałtyk wywodzi się z łacińskiego balteum - pas, wstęga, stąd Mare Balticum. Warto odnotować, iż już Pliniusz w swojej Historii Naturalnej używa nazwy Baltia, ale jako określenie Skandynawii. Badacze litewscy przyjmują, że przodkowie dzisiejszych Bałtów wkroczyli na te tereny około 2500 p.n.e., zaś okres VI p.n.e. Do V n.e. To czas formowania się plemion bałtyjskich w takiej postaci, w jakiej wkroczyły na pisaną arenę dziejów. W wieku XIII, rewolucyjnym dla dalszych losów Bałtów, plemiona które później utworzyły naród łotewski, tak zwani Starołotysze, łot. Senlatvieši, to jest Łatgalowie (letgaļi), Selowie (sēļi) Zemgalowie (zemgaļi) i częściowo Kurowie (kurši) liczące w sumie około 150 tysięcy ludzi, zajmowały obszar około 58 tysięcy km2. Litwini wraz ze Żmudzinami - obliczani na 170 tysięcy głów - zamieszkiwali obszar zbliżony do powyższego, zaś plemiona Pruskie - też szacowane na około 170 tysięcy osób - obejmowały swoim zasięgiem około 42 tysięcy km2. Narody bałtyjskie należą do indoeuropejskiej rodziny językowej, zamieszkują południowo-wschodnie wybrzeże Bałtyku, nazywanego poprzez Łotyszy "Bursztynowym". Głównie samą nazwę Bałtyk wywodzi się z łacińskiego balteum - pas, wstęga, stąd Mare Balticum. Warto odnotować, iż już Pliniusz w swej Historii Naturalnej używa nazwy Baltia, ale jako określenie Skandynawii. Badacze litewscy przyjmują, iż przodkowie dzisiejszych Bałtów wkroczyli na te tereny około 2500 p.n.e., zaś okres VI p.n.e. Do V n.e. To czas formowania się plemion bałtyjskich w takiej postaci, w jakiej wkroczyły na pisaną arenę dziejów. W wieku XIII, bezprecedensowym dla dalszych losów Bałtów, plemiona które później utworzyły naród łotewski, tak zwani Starołotysze, łot. Senlatvieši, to jest Łatgalowie (letgaļi), Selowie (sēļi) Zemgalowie (zemgaļi) i częściowo Kurowie (kurši) liczące w sumie około 150 tysięcy ludzi, zajmowały obszar około 58 tysięcy km2. Litwini wraz ze Żmudzinami - obliczani na 170 tysięcy głów - zamieszkiwali obszar zbliżony do powyższego, zaś plemiona Pruskie - również szacowane na około 170 tysięcy osób - obejmowały swoim zasięgiem około 42 tysięcy km2. Był to znaczący regres, gdyż francuski badacz przedmiotu Jean Meuvert utrzymuje że plemiona bałtyjskie przed ekspansją Słowian - VI-VII wiek po Chrystusie zasiedlały obszar 430 000 km2. Współcześni Bałtowie, a zwłaszcza Litwini, są niezwykle dumni ze swoich języków, optymalnie utrzymując, że są szczególnie starożytne, trudne, dźwięczne, starsze od eposów Homera, i niezwykle bliskie sanskrytowi. Ta duma i chęć odpowiedzi na polską arogancję zrodziły bałamutną wiarę w rzymskie, czyli bardzo starożytne pochodzenie Litwinów. Jan Długosz ochoczo i wyjątkowo twórczo rozwinął informację znajdują się w kronice Piotra z Duisburga o Romowe - Romuva, miejscu kultowym plemion bałtyjskich na obrzeżach Sambii. Etnogenezę, nie wyjaśnioną do dziś, tego sanktuarium, na pierwszy rzut oka kojarzącą się z Rzymem-Romą - zdecydował się wyprowadzić wywód o rzymskim pochodzeniu Litwinów. Być może Długosz usłyszał tę tezę od studentów z Litwy, którzy wówczas studiowali na Akademii Krakowskiej. Główny trzon owej legendy zasadza się na twierdzeniu o rzymskich księciu Willi (łac. Villa), który po przegranej wojnie Pompejusza z Cezarem wraz ze swoimi stronnikami przybył na Litwę i tutaj założył miasto Wilno. Inny mit, z około roku 1413, podjęty przez późniejszych, opowiada o protoplaście wielkich Książąt Litewskich - krewnym cesarza Nerona Palemonie - który z trzema synami: Sperą, Kuną, i Borkiem osiadł na Litwie na 14 pokoleń przed objęciem władzy poprzez znacznego Księcia Giedymina. Wraz z Palemonem i jego synami na Litwę miało przybyć 500 szlachetnych Rzymian. Kolejny wariant mitu opowiada o trzech braciach - Rzymianach, którzy nosili imiona: Zerśl, Kern, Wilk. Każdy z nich założył jedno miasto. Odpowiednio: Ześlę, Kernave, Wiłkomierz, wszystkie trzy nad rzeką Świętą.