Tytuł Ochrona konsumenta na polskim i międzynarodowym rynku finansowym Autorzy Włodzimierz Szpringer, Stanisław Kasiewicz, Damian Cyman, Magdalena Fedorowicz, Tomasz Nieborak, Edyta Rutkowska-Tomaszewska, Mariola Lemonnier, Jan Monkiewicz, Beata Pachuca-Smulska, Milena Kabza, Aleksandra Nadolska, Marcin Olszak, Magdalena Dziedzic, Michał Mariański, Marcin Kotarba, Kurkliński Lech, Piotr Pisarewicz, Paweł Rokosz, Agnieszka Wachnicka, Paweł Zagaj, Marek Monkiewicz Język polski Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska SA ISBN 978-83-8160-475-8 seria ZAGADNIENIA PRAWNE Rok wydania 2019 liczba stron 416 Format pdf Spis treści Wykaz skrótów | str. 13
Wstęp | str. 21
Część I
Ogólne problemy ochrony konsumenta na rynku finansowym
Rozdział 1. W poszukiwaniu nowego paradygmatu ochrony konsumentów na rynkach finansowych (Jan Monkiewicz, Marek Monkiewicz) | str. 33
1.1. Uwagi wstępne | str. 33
1.2. Finansjalizacja a ramy nowego paradygmatu regulacyjno-nadzorczego rynków finansowych | str. 34
1.3. Poszukiwanie nowego podejścia do ochrony konsumentów usług finansowych: finansjalizacja i perspektywa behawioralna | str. 38
1.4. Ochrona interesów konsumentów na rynku finansowym w programie G20 | str. 43
1.5. Ogólne zasady ochrony konsumentów na rynku finansowym – model G20 | str. 45
1.6. Zakończenie – podsumowanie i wnioski | str. 50
Rozdział 2. Konsument i klient na rynku usług finansowych. Problem zakresu podmiotowego ochrony na rynku finansowym (Aleksandra Nadolska) | str. 52
2.1. Uwagi wstępne | str. 52
2.2. Definicja prawna i prawnicza konsumenta | str. 53
2.3. Model ochrony podmiotowej na rynku usług finansowych w Unii Europejskiej | str. 57
2.4. Dwutorowość ochrony podmiotowej na rynku usług finansowych w Unii Europejskiej | str. 59
2.5. Konsument i klient – podmioty bronione na rynku usług finansowych Unii Europejskiej | str. 62
2.6. Kierunek pożądanych zmian – podsumowanie | str. 69
Rozdział 3. Konsument a rynek finansowy w świetle koncepcji Business and Human Rights (Tomasz Nieborak) | str. 72
3.1. Uwagi wstępne | str. 72
3.2. Prawa człowieka a rynek finansowy | str. 73
3.3. Koncepcja Business and Human Rights | str. 80
3.4. Zakończenie – podsumowanie i wnioski | str. 84
Rozdział 4. Rola obowiązków informacyjnych przedsiębiorcy wobec konsumenta w sferze usług finansowych (Magdalena Dziedzic) | str. 86
4.1. Uwagi wstępne | str. 86
4.2. Przedkontraktowe obowiązki informacyjne jako instrument ochrony praw konsumenta | str. 88
4.3. Szczególny charakter usług finansowych jako przesłanka zwiększenia roli przedkontraktowych obowiązków informacyjnych | str. 90
4.4. Znaczenie fazy przedkontraktowej w regulacjach konsumenckich w sferze usług finansowych | str. 93
4.5. Rola obowiązków informacyjnych w świetle zagrożeń wynikających ze świadczenia usług finansowych | str. 95
4.6. Zakończenie – podsumowanie i wnioski | str. 97
Rozdział 5. System ochrony klienta na rynku finansowym w Polsce (Damian Cyman) | str. 101
5.1. System ochrony klienta jako warunek zachowania stabilności systemu finansowego | str. 101
5.2. Klient jako podmiot ochrony | str. 103
5.2.1. Uwagi wstępne | str. 103
5.2.2. Klient będący konsumentem | str. 103
5.2.3. Klient będący osobą fizyczną | str. 104
5.2.4. Klient nieprofesjonalny | str. 105
5.2.5. Klient mistrzowski | str. 105
5.2.6. Klient jako podmiot ochrony | str. 105
5.3. Atrybuty i cele systemu ochrony klienta na rynku finansowym | str. 106
5.4. Instytucjonalny system ochrony klienta rynku finansowego w Polsce | str. 110
5.4.1. Narodowy Bank Polski | str. 110
5.4.2. Komisja Nadzoru Finansowego | str. 111
5.4.3. Prezes UOKiK | str. 114
5.4.4. Rzecznik Finansowy | str. 116
5.4.5. Sądy arbitrażowe i polubowne | str. 118
5.4.6. Powiatowi rzecznicy konsumentów | str. 120
5.4.7. Organizacje społeczne | str. 121
5.5. Zakończenie – podsumowanie i wnioski | str. 121
Część II
Instytucjonalny rozmiar ochrony konsumenta na rynku finansowym
Rozdział 6. Ochrona konsumenta w kontekście działań unijnych organów nadzoru nad rynkiem finansowym (Magdalena Fedorowicz) | str. 127
6.1. Uwagi wstępne | str. 127
6.2. Istota prawna unijnej bezpośredniej i pośredniej ochrony konsumenta na rynku usług finansowych | str. 129
6.3. Bezpośrednie i pośrednie działania ESA na rzecz ochrony klienta rynku usług finansowych – studium przypadków | str. 132
6.4. Działania ERRS dotyczące konsumenta | str. 141
6.5. Zakończenie – podsumowanie i wnioski | str. 143
Rozdział 7. Rola banków centralnych w ochronie konsumentów na rynku finansowym (Milena Kabza) | str. 146
7.1. Uwagi wstępne | str. 146
7.2. Konsument na rynku finansowym | str. 147
7.3. Ochrona konsumentów i stabilność finansowa w warunkach nowego paradygmatu regulacyjno-nadzorczego systemu finansowego | str. 149
7.4. Rola banku centralnego w zakresie ochrony praw konsumentów na rynku finansowym | str. 155
7.5. Doświadczenia międzynarodowe | str. 161
7.6. Doświadczenia krajowe | str. 167
7.7. Zakończenie – podsumowanie i wnioski | str. 170
Rozdział 8. Rola Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w zakresie ochrony klienta na rynku finansowym (Marcin Olszak) | str. 171
8.1. Uwagi wstępne | str. 171
8.2. Działalność BFG a ochrona klienta na rynku finansowym – uwagi ogólne | str. 172
8.3. Działalność gwarancyjna a ochrona klienta na rynku finansowym | str. 174
8.4. Współpraca BFG w ramach KSF a ochrona klienta na rynku finansowym na przykładzie sprawy rekomendacji dotyczącej restrukturyzacji portfela kredytów mieszkaniowych w walutach obcych | str. 177
8.5. Działalność informacyjna i edukacyjna BFG a ochrona klienta na rynku finansowym | str. 179
8.6. Zakończenie – podsumowanie i wnioski | str. 182
Rozdział 9. Analiza regulacji nadzorczych oraz ocena działalności Komisji Nadzoru Finansowego w kontekście ochrony klientów sektora ubezpieczeniowego (Piotr Pisarewicz) | str. 183
9.1. Uwagi wstępne | str. 183
9.2. Ochrona klientów sektora ubezpieczeniowego a regulacje nadzorcze | str. 185
9.3. Lista ostrzeżeń publicznych i jej rola w ochronie klientów | str. 186
9.4. Sankcje i kary finansowe dla zakładów ubezpieczeń | str. 188
9.5. Zasady ładu korporacyjnego dla instytucji nadzorowanych a ochrona klientów sektora ubezpieczeniowego | str. 190
9.6. Rola wytycznych i rekomendacji KNF w ochronie klientów sektora ubezpieczeniowego | str. 191
9.6.1. Uwagi wstępne | str. 191
9.6.2. Wytyczne dla zakładów ubezpieczeń dotyczące dystrybucji ubezpieczeń | str. 192
9.6.3. Rekomendacja U | str. 193
9.6.4. Wytyczne dotyczące likwidacji szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych | str. 193
9.6.5. Rekomendacje dla zakładów ubezpieczeń dotyczące badania trafności towaru | str. 194
9.6.6. Rekomendacje dla zakładów ubezpieczeń dotyczące systemu zarządzania produktem | str. 194
9.6.7. Rekomendacje dotyczące cyklu ustalania i wypłaty zadośćuczynienia z tytułu szkody niemajątkowej z umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych | str. 195
9.7. Zakończenie – podsumowanie i wnioski | str. 196
Rozdział 10. Ogólna charakterystyka francuskiego Médiateur de l’Autorité des Marchés Financiers w systemie ochrony konsumenta usług finansowych (Mariola Lemonnier) | str. 197
10.1. Uwagi wstępne | str. 197
10.2. Ochrona konsumenta usług finansowych w prawie francuskim | str. 197
10.3. Mediacja w sektorze finansowym – uwagi ogólne | str. 202
10.4. Médiateur de l’Autorité des Marchés Financiers – ogólna charakterystyka | str. 203
10.5. Dyskusja na temat statusu mediatora AMF | str. 205
10.6. Zakończenie – podsumowanie i wnioski | str. 207
Rozdział 11. Zmiany w sposobie instytucjonalnej ochrony konsumenta na rynku finansowym we Francji. Analiza na przykładzie dyspozycji zawartych w Code de consommation i Code monétaire et financier (Michał Mariański) | str. 208
11.1. Uwagi wstępne | str. 208
11.2. Ochrona konsumenta w Code de la Consommation | str. 209
11.3. Ochrona konsumenta w Code monétaire et financier | str. 214
11.4. Zakończenie – podsumowanie i wnioski | str. 218
Rozdział 12. Instytucje pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich na rynku finansowym w Polsce w kontekście doświadczeń Financial Ombudsman Service w pokaźnej Brytanii (Paweł Zagaj, Paweł Rokosz) | str. 220
12.1. Wstęp | str. 220
12.2. Postępowanie pozasądowe przed Bankowym Arbitrażem Konsumenckim | str. 222
12.3. Pozasądowe możliwości rozwiązania sporu przed Sądem Polubownym przy KNF | str. 226
12.4. Pozasądowe postępowanie w sprawie rozwiązywania sporów pomiędzy klientem a podmiotem rynku finansowego przy Rzeczniku Finansowym | str. 231
12.5. Financial Ombudsman Service jako wiodąca instytucja pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich na rynku finansowym w szerokiej Brytanii | str. 237
12.6. Zakończenie – podsumowanie i wnioski | str. 242
Rozdział 13. Ochrona konsumenta na rynku usług finansowych w Stanach Zjednoczonych Ameryki w świetle działalności Biura Ochrony Finansowej Konsumentów (Consumer Financial Protection Bureau) – wybrane problemy (Beata Pachuca -Smulska) | str. 245
13.1. Uwagi wstępne | str. 245
13.2. Kryzys finansowy i geneza zmian na rynku | str. 246
13.3. Zmiany po kryzysie – The Dodd -Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act | str. 247
13.4. Biuro Ochrony Finansowej Konsumentów – Consumer Financial Protection Bureau (CFPB) | str. 249
13.4.1. Powołanie Biura Ochrony Finansowej Konsumentów | str. 249
13.4.2. Zadania Biura Ochrony Finansowej Konsumentów | str. 251
13.4.3. Działania nadzorcze Biura Ochrony Finansowej Konsumentów | str. 252
13.5. Zadania Biura w oparciu o inne regulacje prawne | str. 254
13.5.1. Uwagi wstępne | str. 254
13.5.2. The Truth in Consumer Leasing Act (TILA) | str. 255
13.5.3. Fair Credit Billing Act | str. 257
13.5.4. Fair Credit Reporting Act | str. 257
13.5.5. The Real Estate Settlement Procedures Act | str. 258
13.5.6. Equal Credit Opportunity Act | str. 259
13.5.7. The Home Mortgage Disclosure Act | str. 260
13.5.8. Electronic Fund Transfer Act | str. 261
13.5.9. Fair Debt Collection Practices Act | str. 261
13.5.10. The Truth in Savings Act | str. 262
13.5.11. The Gramm-Leach-Bliley Act | str. 263
13.5.12. SAFE Mortgage Licensing Act | str. 263
13.6. Krytyka Dott -Frank Act i działalności CFPB | str. 264
13.7. Zakończenie – podsumowanie i wnioski | str. 266
Część III
Aktualne wyzwania ochrony konsumenta na rynku finansowym
Rozdział 14. Koncepcja blockchain – perspektywa ochrony konsumenta (Włodzimierz Szpringer) | str. 269
14.1. Koncepcja blockchain – regulacja jako software | str. 269
14.2. Przykłady zastosowań koncepcji blockchain | str. 275
14.3. Niespójność blockchain z regulacją prawną zagrożeniem dla konsumenta | str. 281
14.4. Cyberbezpieczeństwo a ochrona prywatności i konsumenta | str. 285
14.5. Zakończenie – podsumowanie i wnioski | str. 290
Rozdział 15. FinTech w bankowości. Potrzeba regulacji konsumenckich? (Marcin Kotarba) | str. 291
15.1. Uwagi wstępne | str. 291
15.2. Rozwój bankowości elektronicznej – platforma wzrostu dla FinTech | str. 293
15.2.1. Uwagi wstępne | str. 293
15.2.2. Zmiana morfologii rozwiązań bankowości elektronicznej | str. 297
15.2.3. Wnioski ze zmian rozwiązań bankowości elektronicznej | str. 301
15.3. Główne kierunki działań regulacyjnych dla FinTech w bankowości | str. 303
15.4. Zakończenie – podsumowanie i wnioski | str. 309
Rozdział 16. Zagrożenia dla klientów i banków w bankowości elektronicznej (Stanisław Kasiewicz, Lech Kurkliński) | str. 312
16.1. Uwagi wstępne | str. 312
16.2. Bankowość elektroniczna i jej klienci | str. 313
16.3. Ryzyko związane z bankowością elektroniczną | str. 317
16.3.1. Uwagi wstępne | str. 317
16.3.2. Ryzyko destrukcji klasycznych modeli bankowości | str. 318
16.3.3. Ryzyko oszustw elektronicznych | str. 319
16.3.4. Ryzyko niskiej kultury cyfrowej | str. 320
16.3.5. Ryzyko regulacyjne | str. 321
16.3.6. Ryzyko wynikające z wdrożenia nowych technologii | str. 322
16.4. Przeciwdziałanie zagrożeniom w bankowości elektronicznej – rekomendacje | str. 323
16.5. Zakończenie – podsumowanie i wnioski | str. 324
Rozdział 17. Rozwój rynku FinTech a problematyka ochrony konsumentów (Agnieszka Wachnicka) | str. 325
17.1. Pojęcie FinTech | str. 325
17.2. Problematyka nieautoryzowanych transakcji płatniczych | str. 326
17.3. Konsumenckie pożyczki internetowe | str. 330
17.4. Inwestycje na rynku Forex | str. 335
17.5. Zakończenie – podsumowanie i wnioski | str. 340
Bibliografia | str. 343
O autorach | str. 355
Vienna Life | str. 359