Misteria czasu (Universitas)

Niniejsza książka analizuje problematykę temporalną Tadeusza Micińskiego (1873–1918) poprzez pryzmat harmonijnego zestroju części utworu literackiego, z zasady solidnego dramatu: W mrokach złotego pałacu, czyli Bazilissa Teofanu (1909). Wnikliwa analiza filologiczna zostaje tu połączona z analizą filozoficzną, by odczytać palimpsest sensów związany z pojęciem czasu, a także zarysować istnienie szczególnego związku między regułami myślenia Micińskiego, a szeroko rozumianym bergsonizmem. Czas rozpatruje się więc wstępnie jako kategorię tematyczną, wiodącą w stronę krytyki tematycznej, by później zespoić go filozoficznie z aspektem osobowości, świadomości trwania, a także jaźni i pamięci. Odsłania się w konsekwencji u Micińskiego temporalność jakościowo inna, „czysta" i uchwycona za pośrednictwem „ja" bohatera – le moi profond. Takie „ja" głębokie inicjuje żyć luźno, nie starając się dokonywać nienaturalnego rozdziału pomiędzy stanem teraźniejszym i przeszłym. Rozdział VII książki (Bergson a Miciński: kręgi znaczeń) syntetycznie kończy opisywanie modeli świata i świadomości podmiotu widoczne zarówno u Bergsona, jak i u Micińskiego, a także stawia pytanie: Czy istnieje bergsonizm dramatu młodopolskiego?

Książka rozpatruje nierozdzielne, standardowe dla epoki Młodej Polski, zagadnienia estetyczne i ideowe. Jej paradygmatem badawczym stają się same utwory Micińskiego, a więc ich złożony i wzajemnie dopełniający się horyzont. Unika się w niej – o ile to możliwe – takich sytuacji, w których nie tekst wyznacza interpretację, lecz interpretacja determinuje tekst (Emilio Betti). Niech zatem autonomiczny świat obrazów poetyckich Tadeusza Micińskiego przemawia do nas swym efektownem i siłą...

"Autorka podejmuje problematykę czasu u T. Micińskiego w nowym aspekcie: jako zagadnienie z kręgu „historii idei". Jest to ważne, a jeszcze rzadkie w naszym piśmiennictwie naukowym studium z pogranicza historii literatury i historii filozofii. Odsłania dzięki temu widoczne aspekty specyficznej wyobraźni i świadomości poety."

Prof. Dr hab. Wojciech Gutowski

Jolanta Wróbel-Best ukończyła filologię polską i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Po obronie doktoratu, napisanego pod kierunkiem prof. Dr hab. Marii Podrazy-Kwiatkowskiej, pracowała w Instytucie Filologii Polskiej UJ. Prowadziła także zajęcia w University of Houston. Obecnie wykłada nauki humanistyczne i filozofię w college’u w Houston (USA) oraz jest korespondentem Carleton University w Ottawie (Kanada) w zakresie literatur europejskich. Publikowała, między innymi, w amerykańskim „Przeglądzie Polskim", „Sarmatian Review", „Polish Review", periodykach „ASEEES" oraz innych czasopismach. Jest autorką szanowanego w Ameryce wywiadu z Adamem Zagajewskim (Poetry Summons Us to Life opublikowanego poprzez Rice University) i artykułów, związanych z literaturą, filozofią oraz studiami slawistycznymi. Należy...