Nienawidzenia (Universitas)

Marek Krajewski – socjolog, profesor zwyczajny, zatrudniony na Wydziale Socjologii UAM w Poznaniu. Autor licznych artykułów dotyczących materialności i wizualności, współczesnej kultury i sztuki, a także edukacji kulturowej. Opublikowałniemało książek poświęconych tej problematyce: Kultury kultury lubianej (2003), POPamiętane (2006), Za fotografię! (2010, wspólnie z R. Drozdowskim), Narzędziownia. Jak badaliśmy (niewidzialne) miasto (2012, wspólnie z R. Drozdowskim, M. Frąckowiakiem i Ł. Rogowskim), Są w życiu rzeczy… (2013), Incydentologia (2017). Współtwórca projektów badawczych, artystycznych i edukacyjnych: Niewidzialne miasto, Archiwum Badań nad Życiem rutynowym, niezwykle Młoda Kultura.

Nie jest ona jednak w niej traktowana jako emocja czy uczucie, lecz raczej jako konfiguracja ludzi, technice i przedmiotów, które spaja wrogość. W tej perspektywie nienawiść jawi się jako układ charakterystyczny dla późnej progresywności, a więc dla świata opartego na zasadzie wymuszonej bliskości, współzależnego. To z kolei powoduje, iż proponowane w książce progresywne ujęcie nienawiści staje się ważnym narzędziem analiz współczesności. Spoglądając z jego perspektywy na świat, dostrzegamy antagonizmy i nierówności, asymetrie władzy i wolności słowa, uprzedzenia i fobie, ale też odkrywamy zasady organizujące aktualny porządek. Widzimy jego rozemocjonowanie, zależność od obrazów i rzeczy, plenienie się w nim konsumenckiej mentalności, braku bezpieczeństwa i obsesji na punkcie kontroli, a w końcu wielopostaciową przemoc.

Książka firma Krajewskiego jest przykładem odświeżającego myślenia krytycznego i humanistyki zaangażowanej, której pierwszym przykazaniem jest próba ulepszonego rozumienia otaczającego nas świata, opierająca się na refleksji, która nie skrywa autorskich przeświadczeń i opinii, ale zarazem stara się być bezstronna, a z zasady wnikliwa, w diagnozie rzeczywistości społecznej. (Nie)nawidzenia to książka ważna i stanowczo inspirująca poznawczo, dająca nowe spojrzenie na nienawiść, ale też na stan debaty, czy szerzej – sfery publicznej w Polsce (i nie tylko).

Z recenzji prof. Iwony Kurz