Handel ludźmi jest zbrodnią godności i wolności człowieka. Jest poważnym przestępstwem rażąco naruszającym podstawowe prawa człowieka, którego istotą jest użycie osoby nawet za jego zgodą, przy użyciu konkretnych metod i środków1.
W rozmiarze krajowym i międzynarodowym handel ludźmi stanowi jedno z ważniejszych zagrożeń dla ludzkości. Jest to zjawisko społeczne i wielowymiarowe, pozbawia ludzi przysługujących im praw i swobód. Stanowi problem globalny współczesnego świata a także jest to jeden z głównych przejawów współczesnej zorganizowanej przestępczości.
Handel ludźmi jest zabroniony na mocy Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Został dodatkowo wyrózniony jako przestępstwo w art. 83 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Przestępstwa wymienione w art.
83 znane są jako „europrzestępstwa". Są to istotnie poważne przestępstwa o wymiarze transgranicznym2. Handel ludźmi to kupowanie, sprzedawanie oraz wykorzystywanie dorosłych i dzieci. Jest to zjawisko, które ma negatywny wpływ na osoby fizyczne, społeczeństwo i gospodarkę.
Osoby dopuszczające się handlu ludźmi wykorzystują słabszą pozycję społeczną określonych osób, którą mogą pogarszać takie czynniki, jak ubóstwo, dyskryminacja, różnice w traktowaniu kobiet i panów, przemoc wobec kobiet, brak dostępu do edukacji, konflikty etniczne oraz katastrofy naturalne3.
Handel ludźmi jest przestępstwem wieloczynnościowym, a sprawcy stosują szereg środków celem sprawnego zwerbowania i użycia ofiar. Zwykle są to metody dotyczące wprowadzania w błąd co do oferowanej pracy albo charakteru związku emocjonalnego między werbownikiem a przyszłą ofiarą (tzw.
metoda „na miłość"). Osoby są stosowane do niewolniczej pracy, prostytucji, żebractwa, do popełniania przestępstw, do zawierania fikcyjnych umów, w tym także małżeńskich. Stają się więc silnie uzależnione od sprawców jednocześnie materialnie, jak i emocjonalnie.
Dlatego także przeciwdziałanie handlowi ludźmi, jak na dodatek pomoc ofiarom mają wymiar wielosektorowy i wymagają kompetencji ekspertów z wielu dziedzin4.