Zastosowanie konstruktywizmu w studiach europejskich (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego)

Książka przybliża polskiemu czytelnikowi debaty naukowe i rozwój badań w zakresie konstruktywizmu ugruntowane już w nauce europejskiej i anglosaskiej, lecz praktycznie nieobecne albo dopiero pojawiające się na gruncie polskim.

Książka stawia sobie za zadanie zaprezentować grono badaczy, którzy mierzą się z próbą przetransponowania teoretycznych dyskusji oraz wartości i słabości analitycznych konstruktywizmu przez opis przykładów i rezultatów solidnych konstruktywistycznych projektów badawczych.

Publikacja składa się z 3 części poświęconych założeniom konstruktywizmu, jego zaimplementowaniom w badaniu Unii Europejskiej i jej oddziaływania na środowisko zewnętrzne, a także powstawaniu tożsamości europejskiej.

W części pierwszej Anna Visvizi stosuje konstruktywistyczne podejście do analizy kryzysu w Grecji. Badaczka w sposób przekonujący pokazuje, iż idee i stereotypy odgrywały w nim ważną rolę. Janusz Ruszkowski dowodzi przydatność konstruktywizmu w badaniach oddziaływania europeizacji na funkcjonariuszy w Radzie Unii Europejskiej (europeizacja ad personam).

Barbara Urban demonstruje dorobek teoretyczny niemieckiego konstruktywizmu, w szczególności wyjaśnia za pomocą kategorii tożsamości trudności w powstawaniu Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony i Europejskiej Unii Walutowej.

Tomasz G. Grosse traktuje natomiast konstruktywizm jako metodę inżynierii społecznej, która polega na konstruowaniu, maskowaniu i legitymizowaniu rzeczywistości społecznej. Badacz ukazuje strategię oddziaływania przy pomocy idei na proces integracji europejskiej na przykładzie Parlamentu Europejskiego.

Część druga poświęcona jest funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Otwiera ją artykuł Anny Skolimowskiej na temat użycia konstruktywizmu do analizy instytucjonalnego i materialnego wymiaru zewnętrznych relacji Unii Europejskiej.

Adam Kirpsza stosuje metody ilościowe do wyjaśniania negocjacji projektów aktów prawnych w tzw. Trialogach, gdzie kluczową rolę odgrywają kwestie normatywne. Kamil Ławniczak porównuje wyjaśnienia konstruktywistyczne i racjonalistyczne, dochodząc do wniosku, iż konstruktywizm ma dużo do zaoferowania w zakresie wyjaśnienia wpływu socjalizacji na unijny cykl decyzyjny.

Rafał Riedel objaśnia funkcje pełnione poprzez rotacyjną prezydencję w Radzie Unii Europejskiej za pomocą kategorii roli, wskazując, że przeszła ona ewolucję od funkcji czysto organizacyjnych, poprzez wzrost znaczenia politycznego, aż do ograniczenia jej znaczenia w Traktacie Lizbońskim.

Część tę zamyka Adam Jaskulski, który analizuje wyjaśnienia sposobu kształtowania unijnej rzeczywistości przez wyroki Trybunału Sprawiedliwości. Część trzecia poświęcona jest zastosowaniom konstruktywizmu w badaniu powstawania tożsamości europejskiej.

Marta Makowska omawia pojęcie tożsamości europejskiej, przedmiot badań konstruktywistycznych w tym zakresie, a także problemy, wyzwania i nieścisłości występujące w dotychczasowej literaturze przedmiotu. Jerzy Sielski analizuje z kolei, jak przełamać stereotypy, które tworzą barierę w postrzeganiu imigrantów przybywających do państw Unii, co wymaga to nie tylko prawnego uregulowania tej kwestii, ale także adekwatnego jej zaprezentowania w sferze świadomościowej.

Jarosław Sadłocha bada wystąpienia przedstawicieli instytucji unijnych z okazji przyznania Unii Europejskiej Pokojowej Nagrody Nobla w 2012 r. Demonstruje na tym przykładzie także rolę symboli i wpływ komunikacji na powstawianie norm, tożsamości i interesów państw.

Konrad Madany wskazuje na konstruktywistyczne pochodzenie idei Unii Europejskiej jako potęgi normatywnej i dokonuje własnej oceny normatywnego wpływu Unii Europejskiej na Ukrainę (Jacek Czaputowicz, Z Wprowadzenia) Książka jest długo oczekiwaną pozycją na polskim rynku wydawnictw akademickich.

Wypełnia lukę w dziedzinie studiów europejskich i, szerzej, stosunków międzynarodowych jako dyscypliny naukowej. Przybliża polskiemu czytelnikowi debaty naukowe i rozwój badań w zakresie konstruktywizmu ugruntowane już w nauce europejskiej i anglosaskiej, lecz praktycznie nieobecne albo dopiero pojawiające się na gruncie polskim.

[...] Autorzy próbują przyczynić się do ewolucji teoretycznej studiów europejskich i stosunków międzynarodowych w Polsce w kierunku zgodnym z najnowszymi tendencjami w nauce światowej, uwzględniając w szczególności ich „zwrot socjologiczny" (Z recenzji Xymeny Kurowskiej, Central European University).