Wydolność beztlenowa i skuteczność w grach zespołowych a klasyfikacja zawodników niepełnosprawnych, AZ#B3D90EADEB/DL-ebwm/pdf (AWF Warszawa)

Klasyfikacja zawodników niepełnosprawnych wydaje się stanowczym problemem współczesnego sportu paraolimpijskiego. Jednak brak naukowej weryfikacji regulaminów klasyfikacji może stanowić znaczną przeszkodę w dalszym rozwoju sportu na poziomie Igrzysk Paraolimpijskich. Sformułowano cztery cele pracy. Pierwszym była ocena wydolności beztlenowej mięśni kończyn górnych zawodników zróżnicowanych klas startowych w wybranych grach zespołowych niepełnosprawnych, drugim - charakterystyka efektywności i energiczności gry zawodników różnorodnych klas startowych w wybranych grach zespołowych niepełnosprawnych. Trzecim celem pracy była ocena systemów klasyfikacyjnych w wybranych dyscyplinach paraolimpijskich, czwartym - opracowanie kryteriów oceny (wartości referencyjne) wydolności beztlenowej zawodników z dysfunkcją narządu ruchu. Sformułowano dwie hipotezy badawcze: 1. Wydolność beztlenowa i efektywność gry zezwalają na zweryfikowanie regulaminów klasyfikacji w zespołowych grach sportowych niepełnosprawnych. 2. Wydolność beztlenowa skuteczność w grach zespołowych związane są z możliwościami medyczno- poręcznymi zawodników niepełnosprawnych. Dla weryfikacji postawionych hipotez badawczych oraz realizacji celów pracy wykorzystano ocenę wydolności beztlenowej mięśni kończyn górnych produktywności i intensywności gry zawodników z dysfunkcją narządu ruchu. Do oceny wydolności beztlenowej wyselekcjonowano grupę zawodników (mężczyźni) trenujących piłkę siatkową na siedząco oraz na stojąco, a także koszykówkę na wózkach. Do oceny wydolności beztlenowej wyselekcjonowano kobiety (n = 69) i mężczyzn (n = 301) z dysfunkcją narządu ruchu uprawiających sport. Badanych podzielono na trzy podstawowe grupy użyteczne (A, B, C) oraz trzy kategorie wiekowe (18 - 25 lat, 26 - 35 lat, powyżej 35 lat). Pomiaru wydolności beztlenowej mięśni kończyn górnych dokonano w 30-sekundowym teście Wingate przeprowadzonym na ergometrze ręcznym. Oceny wydajności gry przeprowadzono na grupie zawodników trenujących koszykówkę na wózkach, rugby na wózkach oraz piłkę siatkową na siedząco, reprezentujących najwyższy poziom innowacyjnia sportowego. Dokonano obserwacji gry sportowców niepełnosprawnych podczas następujących zawodów: Mistrzostw Świata w Koszykówce na Wózkach kobiet i mężczyzn (Amsterdam, 2006 r.), Mistrzostw Świata w Piłce Siatkowej na Siedząco kobiet i panów (Roermond, 2006 r.) oraz Mistrzostw Europy w Rugby na Wózkach (Middlefart, 2005 r.). Badania wydolności beztlenowej efektywności gry pozwoliły na weryfikację systemów klasyfikacyjnych w koszykówce na wózkach, rugby na wózkach i piłce siatkowej na siedząco. Ponadto opracowano wartości referencyjne 30-sekundowego testu Wingate. Na podstawie przeprowadzonych badań potwierdzono dwie hipotezy badawcze pracy. Stwierdzono, pomiędzy innymi, że skuteczność gry i wydolność beztlenowa stanowią obiektywne kryterium klasyfikacji zawodników niepełnosprawnych w sporcie paraolimpijskim. Im obszerniejsze ograniczenie intensywności (obszerniejsza dysfunkcja narządu ruchu), tym niższa wydolność beztlenowa i sprawność gry zawodników. Wyniki badań wskazały istnienie trzech zasadniczych grup medyczno-poręcznych zawodników z dysfunkcją narządu ruchu, różnorodnych pod względem wydolności beztlenowej kończyn górnych. Bezwzględna moc przeciętna w 30-sekundowym teście Wingate na ergometrze ręcznym jest wskaźnikiem najszczególniej różnicującym zawodników niepełnosprawnych. Wyrózniono na możliwość modyfikacji systemu klasyfikacji sportowców w koszykówce na wózkach i rugby na wózkach, potwierdzono natomiast korzystnieść wykorzystanego regulaminu klasyfikacji w piłce siatkowej na siedząco.