Przestrzeń sportu, rekreacji i turystyki bez barier (AWF Warszawa)

Niniejsza praca, jest rezultatem dwóch kolejnych prac badawczych zrealizowanych na Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie pod kierunkiem autorki w latach 2008-2014. Pierwsza praca (DS-114) miała temat: „Współczesne tereny sportu i rekreacji w mieście", a późniejsza (DS-144): „Przestrzenne, społeczne i kulturowe uwarunkowania rozwoju turystyki miejskiej". Oba granty były finansowane poprzez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W obu tematach nienaruszalną częścią badań było rozważenie uwarunkowań polepszenia przystępności funkcjonalnej do infrastruktury sportowej, rekreacyjnej i turystycznej. Z uwagi na dwa, co prawda uzupełniające się – ale merytorycznie rozmaite, wątki poruszanych zagadnień, pracę podzielono trafnie na dwie części: część I („Obiekty sportowe i tereny rekreacji bez barier"), a także część II („Przestrzeń turystyczna bez barier").
W części pierwszej autor przedstawia uwarunkowania prawne dla kształtowania przestrzeni sportu i rekreacji bez barier. Rozważania początkuje prezentacja uwarunkowań prawnych w zakresie projektowania i planowania przestrzennego z uwzględnieniem potrzeb osób niepełno-wydajnych (w Polsce i w innych krajach UE). W kolejnych rozdziałach części pierwszej autorka demonstruje zasady, które powinny obowiązywać przy planowaniu wybranych obiektów sportowych (takich jak stadiony, pływalnie) oraz terenów otwartych sportu i rekreacji bez barier przystępności (takich jak place zabaw, kąpieliska i plaże). W części drugiej pracy, poświęconej kształtowaniu przestrzeni turystycznej bez barier na wstępie zaprezentowano obowiązujące regulacje prawne w zakresie zagospodarowania turystycznego przystępnego dla osób niepełno-produktywnych. W kolejnych rozdziałach omówiono zagadnienia z teoretyczne związane z uwarunkowaniami przypasowania dla niepełnosprawnych podstawowej infrastruktury turystycznej (obiekty hotelarskie, lokale gastronomiczne, transport) i infrastruktury dodatkowej (muzea). Ponieważ celem podjętych prac było poszukiwanie rozwiązań użytecznych na podstawie teoretycznych uwarunkowań kształtowania środowiska dostępnego dla sportu, rekreacji i turystyki, praca mieści także bogaty materiał analiz graficznych i propozycji osiągalnych do zastosowania rozwiązań ergonomicznych. Konkretnym skutkiem podjętych prac są już zgłoszone w latach 2011-2014 do Urzędu Patentowego RP wzory użytkowe, projekty mające na celu ulepszone przygotowanie terenów wypoczynku dla osób niepełnosprawnych (w tym dzieci), obejmujące pomiędzy innymi urządzenia do wykorzystania na integracyjnych placach zabaw. Zgodnie z założeniem są to urządzenia o charakterze uniwersalnym, usprawniające codzienne życie nie tylko osobom niepełnosprawnym, lecz wszystkim korzystającym z danej formy rekreacji; są stosunkowo proste, niekosztowne i łatwe do wykorzystania na terenach sportowo-rekreacyjnych. Te i inne urządzenia zaprezentowane w niniejszej pracy oparto o informacje antropometryczne (podstawowe wymiary i zakresy ruchu osób niepełnosprawnych) użytkowników wózków, osób star-szych, niewidomych, kobiet w ciąży itp., które posiadają znaczenie dla małych rozmiarów rzutów poziomych i pionowych pomieszczeń w budynkach i obiektach sportowych, dla sportowo-rekreacyjnych urządzeń terenowych, dla infrastruktury turystycznej. Ponieważ właściwości antropometryczne są cykliczne uaktualniane, w niniejszym opracowaniu korzystano tylko z opublikowanych badań po roku 2000, takich jak na przykład rekomendacje International Paraolimpic Committee (IPC) z 2010 roku. Należy podkreślić, że zawarte w wymienionych publikacjach informacje dotyczące możliwości antropometrycznych osób niepełnosprawnych (w szczególności zasięgu kończyn górnych użytkowników wózków), są z konieczności uśrednione, konsekwentnie prezentowane w pracy propozycje rozwiązań także taki charakter. Zatem nie mogą uwzględniać sytuacji szczególnych i być może w potężnych warunkach będą wymagać jednostkowego dopracowania. Z uwagi na różnorodność dysfunkcji i ograniczeń organizmu oraz wieloraki sprzęt wspomagający – należy ewentualne różnice uwzględniać w założeniach projektowych (dotyczy to na przykład różnych modeli specjalistycznych wózków sportowych, wykorzystywanych do rozmaitych dyscyplin, mających zróżnicowane rozmiary i pole manewrowe – promień obrotu).