Państwo jawi się jako istotnie złożona organizacja społeczna. Takie postrzeganie go nie umożliwia obojętność w kontekście czynników zagrażających jego żywotnym interesom. Państwo powinno być nieustanie przygotowywane na wypadek wystąpienia zagrożeń, a w przypadku ich wystąpienia — uprawnione do zastosowania środków nieszablonowych dla usunięcia niebezpieczeństwa lub jego skutków, nie sposób bowiem przewidzieć wydarzeń znakomitych, które mogą posiadać miejsce nawet w najszczególniej demokratycznym państwie.
Z tego także powodu system prawny musi być przygotowany na tego typu sytuacje. Problematyka funkcjonowania systemu ochrony granicy państwowej w ujęciu zaprezentowanym w niniejszym opracowaniu nie znalazła jeszcze swojego ostatecznego rozstrzygnięcia.
Niewątpliwą zachętę do podjęcia badań w przedmiotowym zakresie stanowią: dorobek pracowników Akademii Obrony Narodowej, Wyższej Szkoły Policji oraz innych uczelni (prowadzących prace badawcze w sposób rozłączny), ćwiczenia przeprowadzone w ostatnich latach na różnych poziomach organizacyjnych państwa oraz działania podejmowane w tym zakresie poprzez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oraz Straż Graniczną.
W odniesieniu do stanu wiedzy o systemie ochrony granicy państwowej należy stwierdzić, że z jednej strony, w ocenie naukowców oraz osób zajmujących się zawodowo wspomnianymi zagadnieniami, wykonano prawne podwaliny dla skutecznego działania tego systemu.
Z drugiej zaś nadal poszukuje się racjonalnych rozwiązań naukowych.