Zamiarem niniejszej pracy zbiorowej jest ukazanie przemian kulturowych, głównie społecznych i gospodarczych, jakie zachodziły na wyodrębnionym obszarze w przestrzeni czasowej szerokiej, od przeciętniewiecza (nawet XIII w.) po wiek XIX, a więc od czasów kształtowania się zrębów społeczeństwa stanowego po okres swoistego dojrzewania nowożytności i innowacyjnych społeczeństw.
Narzędziem badania uczyniono dwie dyscypliny nauk pomocniczych genealogię i prozopografię historyczną wraz z całym wachlarzem metod składających się na tzw. Historię społeczną. Zbiorowym bohaterem tych tekstów jest szlachta, rody oraz pojedyncze rodziny i jednostki ludzkie, miejscowi, a także przybysze z innych regionów Korony Polskiej i spoza jej granic.
Przedstawiono galerię najróżniejszych postaci urzędników, książęcych doradców, dygnitarzy, wojskowych, lecz i dobijającą się znaczenia bądź będącą już tylko z nazwy pośród uprzywilejowanych szlachtę uboższą, beneficjentów i ofiary przemian, doznających awansu i społecznego regresu.
Występujący na kartach artykułów plebejusze mieszczanie i chłopi to zatem z reguły domniemani zdeklasowani przedstawiciele klasy wyższej albo protoplaści nowych rodów szlacheckich z mniej lub bardziej legalnego awansu społecznego.
Powyższy opis pochodzi od wydawcy.