Średniowiecze i pieniądze

"Francuski mediewista Jacques Le Goff (1924-2014), jeden z najwybitniejszych i najistotniej znanych w świecie, w swoich dziełach badał przeciętniewieczną mentalność i różne dziedziny życia powszedniego, gospodarczego i religijnego (Wydawnictwo Aletheia: Historia ciała w średniowieczu, Warszawa 2018, Narodziny czyśćca, Warszawa 2021).

W niniejszej książce zawarł podsumowanie swoich podjętych jeszcze w młodości badań nad obecnością pieniędzy w życiu przeciętniewiecznego społeczeństwa, nad ich znaczeniem dla gospodarki i ówczesnym statusem etycznym.

Rekonstruuje właściwą wówczas dla chrześcijanina z punktu widzenia Kościoła postawę wobec pozyskiwania pieniądza drogą lichwy, działalności kupieckiej czy bankowej. Rozważa także ogólniejszą kwestię, czy istniał w tej epoce pieniądz w naszym dzisiejszym sensie i czy można upatrywać w niej początków kapitalizmu.

Ten perfekcyjny przewodnik po średniowiecznych finansach opowiada zarazem o losach ludzi związanych z tą dziedziną, o mennicach, kopalniach kruszcu, lichwie, pierwszych bankach i handlu dalekomorskim, co stanowi walor sam w sobie tej książki, choćby jeśli wynik badania okazuje się negatywny: nie ma w przeciętniewieczu myśli ekonomicznej, a gospodarka - z braku globalnych rynków - występuje jeszcze w formie prekapitalistycznej.