Naczelnik Kościuszko i inni - Izabella Rusinowa

Niniejsza publikacja to zbiór esejów powstałych na podstawie referatów autorki wygłoszonych w trakcie sesji naukowych organizowanych przez Polską Fundację Kościuszkowską. W każdym z nich tytułowy bohater jest ukazany w odmiennym nieco kontekście czasowym, geograficznym, historycznym i interpersonalnym.

Nicią przewodnią książki jest bogaty w wydarzenia i działania życiorys Naczelnika. Pierwsze cztery eseje zostały poświęcone ocenom przebiegu samej Insurekcji oraz roli, jaką w niej odegrał Kościuszko, poczynionym równocześnie za jego życia - po obu stronach Atlantyku, jak i pośmiertnie.

Kolejne dotyczą relacji tego wybitnego Polaka z największymi postaciami epoki: trzecim prezydentem Stanów Zjednoczonych Thomasem Jeffersonem, a także duchowym przywódcą znacznej Emigracji Julianem Ursynem Niemcewiczem.

W ostatnim eseju autorka porusza temat mniej znany szerszym kręgom Polaków, a mianowicie kwestię wsparcia poprzez Kościuszkę idei Legionów polskich. Tematykę prezentowaną w esejach wzbogacają aneksy. Są to głównie opublikowane w połowie XX w.

raporty "z pierwszej ręki" o wydarzeniach tamtych dni: samego Tadeusza Kościuszki - z bitew pod Dubienką, Racławicami i Szczekocinami, Juliana Ursyna Niemcewicza - z bitwy maciejowickiej i wspomnienia o tych wydarzeniach zawarte w pamiętnikach Michała Kleofasa Ogińskiego i Karola Kniaziewicza.

na dodatek dodano pierwsze, drukowane w prasie polskiej już w 1818 r., wspomnienie o Naczelniku napisane przez Wirydiannę Fiszerową oraz urywek z pamiętnika tej autorki, kiedy poprzez niedługi czas przebywała w bliskim otoczeniu Kościuszki w Paryżu.