Trzy zasady ludu Sun Yat-sen

"Trzy zasady ludu" w wersji, jaka była podstawą pierwszego polskiego tłumaczenia dzieła Sun Yat-sena (1866–1925, jeden z najwybitniejszych przywódców nowożytnych Chin), pochodzą z procesu wykładów publicznych wygłoszonych przez Suna na uniwersytecie kantońskim w 1924 roku.

Ten dokument programowy – jeden z najważniejszych tekstów społeczno-politycznych w historii Chin – był podstawą wychowania obywatelskiego w Republice Chińskiej w okresie rządów Kuomintangu (1928–1949).

niewątpliwie był też inspiracją dla programu polityki reform i demontażu „koszarowego komunizmu” Mao zainicjowanej w 1978 roku przez Deng Xiaopinga. W "Trzech zasadach ludu" Sun Yat-sen zawarł, formułowany stopniowo od 1905 roku, całościowy program rozwoju pocesarskich Chin, odrodzenia państwa i narodu pogrążających się od połowy XIX wieku w chaosie i biedzie, kraju wyzyskiwanego i uciskanego poprzez obce mocarstwa.

Roztaczał wizje modernizacji Chin i odbudowy ich mocarstwowej pozycji na świecie jako kraju demokratycznego, kierującego się konfucjańskimi ideami moralnymi. Trzy zasady ludu to zasada narodowa, zasada władzy ludu, a także dobrobytu ludu.

Zasada narodowa rozumiana była jako odrodzenie państwa silnego, wolnego od nacisków obcych państw i obudzenie w narodzie uśpionych poprzez stulecia postaw patriotycznych. Zasada władzy ludu postulowała stworzenie ustroju opartego na wartościach demokratycznych, a zasada dobrobytu – zapewnienie godnych warunków bytu społeczeństwa.

Był to w istocie polityczny program rewolucyjnej przebudowy państwa i społeczeństwa, wprowadzenia takiego systemu, który bardziej odpowiadałby ówczesnym realiom świata, podpatrzonym poprzez Sun Yat-sena podczas jego ciągłych podróży i politycznej emigracji.