Książka demonstruje językowe aspekty Dzienników Marii Dąbrowskiej – czołowej przedstawicielki inteligencji humanistycznej I połowy XX wieku. Prowadzone przez autorkę Nocy i dni dzienniki stanowią w znacznej mierze opis języka pokolenia żyjącego w okresie II Rzeczypospolitej i pierwszej połowy PRL-u, a wykształconego jeszcze przed I wojną światową. Książka ukazuje się jako IV tom linii „świeże monografie", demonstrującej współczesne prace polskich językoznawców, literaturoznawców i kulturoznawców.
Profesor Andrzej Markowski od kilku lat zajmuje się Dziennikami Marii Dąbrowskiej, co pozwoliło mu zwrócić szczególną uwagę na język tego dzieła. Autor przygląda się słownictwu Dzienników: elementom potocznym, frazeologii, słownictwu przestarzałemu, ale także gramatycznej stronie wybranych fragmentów. Pokazuje techniki narracyjne, analizuje sądy Dąbrowskiej o języku jej własnych utworów literackich i o polszczyźnie w ogóle. Z tych sądów można zrekonstruować świadomość językową Dąbrowskiej. Analiza użytkowanych w Dziennikach środków językowych wzmaga przekonanie o tym, iż autorka nie tylko liczyła się z możliwością ich opublikowania w 40 lat po swej śmierci, lecz wręcz pisała je z takim zamiarem.
Dąbrowska prowadziła dziennik niemal przez z górą pół wieku. W testamencie pisarka zastrzegła, że dzienniki mogą być wydrukowane całkowicie dopiero 40 lat po jej śmierci. Jednocześnie zezwoliła na wcześniejsze publikowanie fragmentów, dzięki temu mogły się ukazać dwie edycje Wydawnictwa „Czytelnik": 5-tomowa w 1988 roku, pod okiem cenzury, i 7-tomowa w 2000 roku. Dwa lata później ukazał się jednotomowy dobór Życie moje cudowne.
Dzienniki Marii Dąbrowskiej z lat 1914–1965 po raz pierwszy całkowicie ukazały się 44 lata po śmierci pisarki, w 2009 roku. Wydawcą 13-tomowej edycji, przygotowanej pod kierunkiem prof. Tadeusza Drewnowskiego, był Wydział I Nauk Społecznych PAN, a także Komitet Nauk o Literaturze PAN.
Fragment recenzji:
Omawianą pracę warto opublikować z kilku względów. Po pierwsze – z uwagi na samą Dąbrowską i jej język, odsłaniający – jak w sytuacji każdego użytkownika, a w szczególności jednostki kreatywnej – niezwykły świat myśli. Trzeba przy tym dodać, że język Dąbrowskiej – mimo wykorzystania Nocy i dni w kartotece słownika Doroszewskiego – nie był dotychczas zbyt nieraz opisywany [ ]. Po drugie – dla czytelniczej przyjemności obcowania – choćby we fragmentach – z Dziennikami. Po trzecie – dla wyłaniającej się z książki wiedzy o polszczyźnie XX wieku. Po czwarte wreszcie – a właściwie po pierwsze – dla walorów samej rozprawy: rzeczowej, starannej i nieprzeładowanej teorią, lecz szalenie kompetentnej, zdradzającej godne podziwu obycie Autora w języku i świecie Dzienników i w żywiole polszczyzny oraz Jego uznanie i zwyczajną ludzką sympatię dla „Maryjki, Marji, Pani Marii Dąbrowskiej".
Dr hab. Anna Kozłowska, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Podtytuł: O języku Dzienników Marii Dąbrowskiej
ISBN: 9788301200589
Kod paskowy: 9788301200589
Autorzy: Markowski Andrzej
Wydanie: 1
Rok wydania: 2018
Kod wydawcy: 20411
ilość stron: 368
Oprawa: Miękka
PKWiU: 58.11.1
Format: 14.3x20.5
Głębokość (mm): 19
Waga: 0.47
Języki: polski
Grupa towarowa: Książka