W książce widać pragnienie dogłębnego przemyślenia klasycznego problemu, potraktowanego niczym zadanie: jak w sposób racjonalny, krok po kroku, zbudować sprawiedliwe społeczeństwo. Rawls inicjuje wywód od zarysowania warunków wyboru.
Sytuacja pierwotna to sytuacja czysta, w której obowiązuje zasłona niewiedzy. Powoduje ona, iż jednostki, chcąc bronić siebie, zmuszone są stanąć po stronie sprawiedliwości rozumianej jako bezstronność.
Muszą bowiem na wszelki wypadek minimalizować straty, jakie w wyniku realizacji umowy społecznej mogą ponieść osoby znajdujące się w najgorszej sytuacji. Następnie Rawls zastanawia się, jak się zachować sprawiedliwie i racjonalnie już po usunięciu zasłony niewiedzy.
Wypracowane w sytuacji pierwotnej ogólne zasady sprawiedliwości trzeba przypasować do funkcjonowania konkretnych instytucji państwowych. Przy tej okazji analizuje tradycyjne zagadnienia filozofii politycznej: jaka powinna być rola państwa, w co może ono ingerować, jakie zobowiązania mają obywatele, kiedy mogą wystąpić przeciw istniejącemu porządkowi itd.
Wywody te mają uzupełniające ugruntowanie w ostatniej części książki, w której filozof bada świat wartości, szukając teorii obejmującej pojęcia dobra, trafności, sprawiedliwości, równości i wolności. Niniejsze wydanie jest oparte na poprawionym poprzez autora tekście z 1999 roku.