Trzeci front. O wojnie wielkich Niemiec z Żydami Warszawy 1939-1943 - Szpigielman Stefan - książka (Żydowski Instytut Historyczny)

Tekst pamiętnika pochodzi z zasobów Żydowskiego Instytutu Historycznego i został wydany drukiem w 2003 r. Jako pamiętnik anonimowego autora (znane były tylko imiona: Stefan Ernest). Dzięki przystępności do nowych źródeł badania warszawskiego getta osiągalne stało się precyzyjniejsze opracowanie warstwy faktograficznej (m.in.

wraz z ustaleniem tożsamości autora - Stefana Szpigielmana, czy podanie tożsamości wielu anonimowych do tej pory osób występujących w tekście - jedną z takich osób jest historyk i parlamentarzysta Ignacy Schipper).

Stefan Szpigielman pełnił funkcję urzędnika średniego szczebla w Wydziale Pracy Rady Żydowskiej. Jego pamiętnik w szerokiej mierze poświęcony jest charakterystyce warszawskiego Judenratu widzianego,,od we wnętrzu" oczami jednego z urzędników.

Autor jest bardzo wnikliwym obserwatorem, świadomym zachodzących w getcie procesów i rozumiejącym obserwowane zjawiska, ponadto wyczulonym na nastroje społeczne. Nie do przecenienia są poznawcze walory pracy, m.

in. Dziesiątki nazwisk pracowników Judenratu (niejednokrotnie pamiętnik Szpigielmana jest jedynym źródłem, w którym zachowały się informacje o osobach) oraz wnikliwe charakterystyki urzędników gettowych. Stefan Szpigielman został zamordowany prawdopodobnie latem 1943 r.

w obozie Auschwitz (w wyniku tzw. Afery Hotelu Polskiego). Jego pamiętnik jest nad wyraz pokaźnym źródłem do badania historii warszawskiego getta. Powyższy opis pochodzi od wydawcy.