Czarna księga (Żydowski Instytut Historyczny)

Pierwsze polskie wydanie jednego z najwcześniejszych dokumentów na temat zagłady Żydów w granicach ZSRR i w nazistowskich obozach na terenie okupowanej Polski. "Czarna księga" to zbiór relacji naocznych świadków, reportaży i oficjalnych zeznań, gromadzonych od 1943 roku przez Żydowski Komitet Antyfaszystowski działający w Związku Radzieckim.

Tom zredagowali dwaj wybitni pisarze: Ilja Erenburg i Wasilij Grossman. Na rozkaz Stalina publikacja została wycofana z druku w 1947 roku i po raz pierwszy ukazała się w pełnej, nieocenzurowanej postaci prawie pół wieku później.,,W mamy zetknięcie z ludźmi, którzy jeszcze wczoraj mieli być rozstrzelani albo potopieni, lecz szczęśliwie przeżyli ten dzień i zdążyli spotkać swych wyzwolicieli.

To są opisy in crudo, i na tym polega ich niewyobrażalne znaczenie i waga" (Marian Turski). Powyższy opis pochodzi od wydawcy.