Regionalizm literacki - historia i pamięć (Universitas)

Czy od literackich badań regionalnych można oczekiwać innych historii, a także odmiennych pamięci niżeli te wypracowane i podejmowane w głównym nurcie historiografii czy literaturoznawstwa$867 Czy przeszłość peryferyjna może wprowadzać korekty do historii centralnej, państwowej, narodowej, a może sama podlegała albo podlega wyłącznie korektom zaplanowanym w centrali$868 Czy do zadań literatury regionów należy pełnienie roli narzędzia transmisji i aktywnego czynnika formującego współczesną pamięć kulturową$869 Zderzenie losów jednostkowych i (o)dziedziczonych narracji z następstwami dziejowych zdarzeń, polityczno-ideologicznych ograniczeń oraz interesów etnicznych czy państwowych powoduje stan rozregulowania pamięci i świadomości historycznej.

To powoduje,równocześnie historia, jak i wyobrażone figury przeszłości danego regionu podlegają przemianom, naruszeniom, weryfikacjom, czynnościom przypasowawczym i erozji. W literaturze regionalnej jednak historia i pamięć mają tę wartość, że jawią się czytelnikowi bardziej namacalnie, w dającej się uchwycić ramie terytorialnej.

Od redaktorów. Książka Regionalizm literacki -- historia i pamięć wśród wielu zalet, z których najważniejszymi są wytwarzające ją artykuły, ma i tę cechę, że efektywnie łączy dwie strategie: jednocześnie metodologicznej oryginalności i odrębności, jak i sięgania po literaturę pokaźną dla tego, co regionalne, literaturę nie tylko funkcjonującą dotąd poza głównym nurtem, lecz także taką, która odgrywa w nim kluczową rolę.

Przy czym nie bez znaczenia jest fakt, iż chodzi nie tylko o utwory literatury polskiej czy współtworzące ją teksty fundujące na przykład piśmiennictwo kaszubskie. Recenzowana monografia okazuje się wyjątkowo poręczna w konfrontowaniu naszej literatury z zasady z literaturą niemiecką.

Jedną z szczęśliwych konsekwencji zajmowania się regionalizmem literackim jest przecież szansa patrzenia na to, co -- konstytutywne dla regionów -- dzieje się na naszych, europejskich pograniczach i wszędzie tam, gdzie mimo zmieniającej się przynależności państwowej trwa lokalna tożsamość: pamięć, historia i literatura.

dr hab. Dariusz Kulesza, prof. UwB Powyższy opis pochodzi od wydawcy.