Piękny mafioso z kc i inne opowiadania podróżującej po krajach bloku

Tak się składało, że w latach 70. I 80. Zeszłego stulecia moje podróże prywatne i wyprawy przyrodnicze w kręgu krajów realnego socjalizmu obfitowały w nieprawdopodobne zbiegi okoliczności, aranżując spotkania i sytuacje możliwe tylko na obszarach pod sowiecką dominacją. Dziś z perspektywy co młodszych czytelników z całą pewnością „egzotyczne"!

Dramatyczne losy ludzi i absurdy codzienności z pogranicza czarnego humoru niczym sceny z filmu przygodowego przesączone poprzez filtr czasu tworzą typ pamiętnika złożonego z opowiadań–reportaży osadzonych w scenerii kraju akcji. I tak: w radzieckich republikach Gruzji i Armenii, w tej pierwszej ocieram się o świat gruzińskiej mafii. W tej drugiej uczestniczę w przemycie złota i polsko-ormiańskiej „spółce handlowej". Na syberyjskich krańcach ZSRR ratuję pannę młodą z dłoni pijanych weselników w miasteczku bez perspektyw. Za kołem polarnym na granicy Finlandii i ZSRR niechcący pomagam berlińczykowi w spełnieniu ostatniej woli babci – niemieckiej komunistki – aby wrócić do Kraju Rad mimo lat w sowieckim łagrze. Podczas wyprawy naukowej w Mongolii byłam świadkiem upokarzających ludzi i dewastujących przyrody przejawów sowieckiego imperializmu. Na Kubie absurdy socjalistycznej gospodarki szokują niemniej niżeli wypchane ropuchy w darze dla PRL-u.

I jak na ekologa przystało, przy okazji przemycam „coś z przyrody", a dużo wątków tych opowiadań ma zaskakujący ciąg dalszy w czasach już po transformacji w Polsce.

Czy warto wracać do wspomnień z „bloku wschodniego" w trzydzieści parę lat po zakończeniu tamtej epoki"? Lekcja historii składa się z niewiele znaczących epizodów, jeśli nieopatrznie nieopowiedziane wymazują realia czasów „optymalnie minionych" z pamięci zbiorowej. Na skutek czego cichną sygnały ostrzegawcze. Agresja rosyjska na Ukrainę świadczy, że koniec „imperium zła" był tylko pozorny, co dodaje opowiadaniom ponurej aktualności. Niech więc nie zmyli Czytelnika lekki ton narracji…

O autorce

Anna Kalinowska – ekolog, dr nauk przyrodniczych, ponad ćwierć wieku kierowała na Uniwersytecie Warszawskim Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym i stabilnym Rozwojem, ekspert Światowej Unii Ochrony Przyrody IUCN, Człowiek Roku Ekologii 2002 i laureatka Zielonych Orłów Rzeczpospolitej 2021.

Autorka wielu prac naukowych i popularnonaukowych z dziedziny ekologii i ochrony środowiska (.in.. Kultowego podręcznika Ekologia dobór przyszłości), książek dla dzieci (Lato nad Narwią, Łaskotani chrabąszcza wąsami), a także powieści Krótka smycz....