Wizja arydeusza plutarcha z cheronei (Armoryka)

Historia Arydeusza jest najszczególniej szczegółową i obrazową wizją Hadesu zachowaną od starożytności, a bogactwem danych przewyższa ona choćby ‘Historię Era’ Platona i ‘Sen Scypiona’ Cycerona, nie mówiąc już o mniej znanych ‘Wizjach’ Kratesa i ‘Zosimusa’. Można dojść do zaskakujących konkluzji po przeczytaniu traktatu Plutarcha, którego tytuł przetłumaczony z greki brzmi: ‘O zwłoce Bóstwa w ukaraniu niegodziwców’ albo ‘O zwłoce Boskiej sprawiedliwości’. Plutarch z Cheronei w Beocji żył w ostatniej ćwierci II wieku (ok. 50 – ok.120 n.e.). Był jednym z najszczególniej oświeconych starożytnych autorów, idealnie zorientowanym w szczegółach filozofii religijnej i innych nauk swych czasów. Posiadał ponadto zdolności krytyczne; był także człowiekiem o szerokim doświadczeniu religijnym, zajmującym wysokie urzędy w Delfach jako kapłan Apollina, znał także obrzędy dionizyjskie, a wreszcie miał i głęboką wiedzę o wewnętrznych stopniach Misteriów Ozyrysa. Kształcił się w Atenach i Aleksandrii, wykładał natomiast w Rzymie. Plutarch jest jednym z naszych najcenniejszych źródeł danych na temat greckiej i hellenistycznej teologii, teozofii i mistagogii pierwszego wieku, a zatem jest potrzebny w każdym porównawczym badaniu gnozy.