Edukacja i (nie)równość społeczna kobiet (Impuls)

Książka Edukacja i (nie)równość społeczna kobiet. Studium dynamiki dostępu jest rezultatem zainteresowań badawczych szeroko rozumianymi relacjami pomiędzy tożsamością kobiet, edukacją, kulturą i społeczeństwem. Autorka sądzi, że można ją usytuować, podobnie jak poprzednie jej prace, na pograniczu socjologii edukacji, a także gender studies. Z jednej strony podnosi ona problemy związane ze społecznymi funkcjami edukacji, szczególnie - socjalizacyjną, selekcyjną i stratyfikacyjną, w odniesieniu do sytuacji pań. Z drugiej strony porusza kwestie dotyczące bezpośrednio pań jako grupy społecznej w aspekcie szeroko rozumianego dostępu do różnych form tożsamości, do wykształcenia czy rynku pracy. Książka składa się z dwóch części. Pierwsza z nich jest poświęcona analizom o charakterze teoretycznym i rekonstrukcyjnym. W rozdziale pierwszym dokonano prezentacji wybranych współczesnych koncepcji nierówności, próbując pokazać, w jaki sposób można je wykorzystać do zrozumienia edukacyjnej i społecznej sytuacji pań. Autorka analizuje w nim także problem roli dostępu do edukacji w otwieraniu/ograniczaniu możliwości życiowych tej grupy społecznej, jaką są kobiety. Drugi rozdział gromadzi rekonstrukcje relacji pomiędzy edukacją a tożsamością dziewcząt i chłopców. Rozdział trzeci poświęcony jest z zasady analizom dostępu pań do szkolnictwa wyższego (mieści także pewne dane o niższych szczeblach edukacji). Rozważa w nim kwestie wyborów edukacyjnych chłopców i dziewcząt oraz dostępu tej drugiej grupy do wybranych kierunków studiów, jak ponadto do ekskluzywnych uniwersytetów (np. Harvard i Oxford). W rozdziale czwartym podejmuje próbę przedstawienia trzech dylematów tożsamościowo-edukacyjnych współczesnych pań. Pierwszy z nich związany jest z ideologią neoliberalizmu i paradoksami dotyczącymi jej wpływu na postrzeganie pań i ich sytuacji społecznej; drugi odnosi się do potencjalnej maskulinizacji pań sukcesu; trzeci dotyczy przemieszczania społecznych aspiracji dziewcząt (na ogół w kierunku samorealizacji na płaszczyźnie wyróznionej przez dyskursy kultury popularnej). Istotą rozważań w rozdziale piątym jest ten podstawowy problem współczesnych wykształconych kobiet, który wiąże się z rolą macierzyństwa - w aspekcie ich tożsamości i możliwości odniesienia społeczno-zawodowego sukcesu (tytuły obu znajdujących się w nim podrozdziałów dobrze- odzwierciedlają jego treść: "Macierzyństwo jako dominująca konstrukcja kobiecości", "Dyplom jako kredencjał małżeński i problem dostępu matek do sukcesu zawodowego"). Tematem szóstego rozdziału jest segregacja płciowa na rynku pracy i jej rola w ciągle ograniczonych, a jednak rosnących możliwościach odniesienia sukcesu zawodowego poprzez kobiety, w kontekście dostępu do (prestiżowych) zawodów, wysokich stanowisk i dobrej pozycji społecznej, a także problemu nierównoważnych dochodów pań i panów. W pierwszej części pracy ważne jest podsumowanie, w którym przedstawiono wybrane paradoksy w relacjach między edukacją, tożsamością a sytuacją życiową pań. W drugiej części książki Autorka przytacza wyniki przeprowadzonych przez nią badań jakościowych, w których wzięły udział kobiety sukcesu - polskie menedżerki (na kierowniczych stanowiskach) i akademiczki-humanistki (pracujące na uczelni i posiadające przynajmniej stopień doktora). W kontekście badawczym podejmuje te zagadnienia, które wcześniej były przeanalizowane w części teoretycznej...