Obrazy i klisze. między biegunami wizualnej pamięci zagłady (Universitas)

Rozpoczynamy nową kolekcję wydawniczą, jakiej w ostatnim czasie brakowało. Przekazy audiowizualne odgrywają tak wielką rolę w opanowywaniu naszej wyobraźni, że prace, które racjonalizują i opisują najważniejsze aspekty tego zjawiska, powinny charakteryzować się na rynku książkowym.

Wydało nam się właściwe, żeby nowa kolekcja zainaugurowana została przez książkę wypełniającą najistotniej odczuwalny brak w tym zakresie. Praca Bartosza Kwiecińskiego ogromnie kompetentnie, a jednocześnie pasjonująco zdaje sprawę z problemu wizualnej pamięci Zagłady.

Pozornie jej tematem są zaledwie dwa filmy; w istocie autor nakłania nas do wspólnej refleksji nad tym, co możemy zrobić z najokrutniejszą częścią dziedzictwa, przekazanego nam przez poprzednie stulecie.

Prof. Tadeusz Lubelski Książka dr Bartosza Kwiecińskiego jest pod wieloma względami niezwykła. Dobór dwóch filmów jako podstawowego materiału badawczego w niczym nie ogranicza jej horyzontów poznawczych i interpretacyjnych.

Konteksty, w których autor umieszcza wybrane pozycje są tak bogate i rozległe, iż wątek filmoznawczy staje się tylko tu tylko jednym z wielu i to nie najważniejszym. Lektura tej książki jest pasjonującą przygodą intelektualną po rzadko uczęszczanych ścieżkach (…) Książka doktora Kwiecińskiego łączy w sposób spójny i przekonywujący kilka dyskursów: dyskurs historyka tout court (ze szczególnym uwzględnieniem historii idei), dyskurs historyka filmu (oba filmy nalezą wszakże do współczesności – Shoah powstał w 1985 roku, Lista Schindlera w 1993, ale wymagają wielu odwołań do przeszłości), dyskurs filozofa, politologa, kulturoznawcy.

Praca jest nieprzeciętnie napisana, posiada partie wręcz porywające. Rzadko się zdarza, by od lektury rozprawy naukowej wręcz nie można było się oderwać, żeby reakcja na nią w znacznym stopniu miała charakter emocjonalny.

Prof. Alicja Helman Podstawową wartością pracy Bartosza Kwiecińskiego jest pokaźna perspektywa myślowa, którą stosuje do rozpatrzenia miejsca analizowanych filmów w pełni piśmiennictwa i filmografii o Holocauście, wyjątkowo dobra orientacja w tym jakże bogatym materiale, pasja poznawcza jaka mu towarzyszy w męczącej, traumatycznej wędrówce.

Dwie modelowo przeciwstawne sobie narracje o zagładzie stanowią szkielet pracy Kwiecińskiego. Wyraźnie zresztą wartościowane: bohaterem pozytywnym jest tu film Lanzmanna, negatywnym – Lista Schindlera Spielberga.

niezwykle ważny jest jednak wysiłek autora zmierzający do wypracowania ogólnej interpretacji źródeł Holocaustu, zrozumienia miejsca tej zbrodni na mapie przekształceń cywilizacyjnych dwudziestowiecznej Europy.

Prof. Andrzej Werner Bartosz Kwieciński (ur. 1972 w Krakowie), absolwent filmoznawstwa UJ (1998), doktoryzował się na podstawie rozprawy o wizualnej pamięci Zagłady. Jest adiunktem w Centrum Badań Holokaustu Uniwersytetu Jagiellońskiego, autorem szeregu publikacji na temat wizerunku Zagłady w kinie.

Jest także ekspertem w zakresie relacji inwestorskich na rynku sztuki, co stanowi drugi obszar jego zainteresowań.