Forma i znaczenie rytuału zikru we współczesnym afganistanie na przykładzie chanqa chejchane w kabulu (Universitas)

Szymon Skalski – prawnik i orientalista, zainteresowany typowo Afganistanem i sufizmem. Naukowe poszukiwania autora skupiają się na muzułmańskim mistycyzmie, ze szczególnym uwzględnieniem jego perskojęzycznej części. W swej pracy Szymon Skalski łączy badania literaturoznawcze z elementami badań etnograficznych. Prowadził badania terenowe w Tadżykistanie i Afganistanie. Pracował w organizacjach pozarządowych (Szef Misji Polskiej Akcji Humanitarnej w Afganistanie) i w MSZ (Wysoki Przedstawiciel Cywilny przy PSZ w Ghazni). Od 2018 r. Doktor nauk humanistycznych; obronił doktorat na Wydziale Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego.

Książka przybliża formę i znaczenie zikru, jednego z ważniejszych rytuałów we współczesnym mistycyzmie muzułmańskim. Całość oparta jest na badaniach, które autor przeprowadził w Afganistanie w środowisku sufich, członków kilku bractw lubianych w tym kraju. Zbierane na przestrzeni kilku lat materiały (nagrania, wywiady, pieśni) posłużyły do przedstawienia rytuału zikru praktykowanego w jednym z odwiedzanych poprzez autora konwentów – Chejrchana, należącym do bractwa Qadirija. Badania, poparte analizą dostępnej literatury perskojęzycznej, pozwoliły na próbę odczytania samego terminu zikr – rozumianego jako pamięć, a w rytualnym kontekście jako wspominanie.

Zagadnienia, które wybrano jako przedmiot dysertacji, należy z całą pewnością uznać za istotne dla zrozumienia nie tylko Afganistanu i regionu we współczesnej, ciągle niezrozumianej i niedookreślonej Azji, ale i dla świata islamu w ogóle. Problemy te nabierają bowiem coraz obszerniejszego znaczenia i już dawno przestały być dla całego globu zjawiskami marginalnymi.

Prof. Dr hab. Jadwiga Pstrusińska, Wydział Orientalistyczny UW