Każdy podmiot administracji publicznej, w tym zdecentralizowanej, powinien być stworzony na miarę zidentyfikowanych potrzeb społecznych. Generalnie odpowiedzialność za zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludzi spoczywa na samorządzie terytorialnym, który stanowi najbliższe otoczenie beneficjentów zadań publicznych.
Dynamiczny rozwój obszarów metropolitalnych (charakteryzujących się wysokim poziomym urbanizacji, sporym zagęszczeniem ludności oraz niepowtarzalnymi powiązaniami gospodarczymi, ergonomicznymi i przestrzennymi) determinuje świeże zapotrzebowania, których jednostki samorządu terytorialnego nie są w stanie samodzielnie i produktywnie zaspokajać.
To z kolei stanowi podstawowy asumpt, żeby zgodnie z zasadą pomocniczości stworzyć nowe podmioty administracji zdecentralizowanej. W obowiązującym stanie prawnym istnieje wyłącznie jeden podmiot utworzony w celu realizacji zadań metropolitalnych – związek metropolitalny w województwie śląskim.
zdecydowanie brakuje uniwersalnych rozwiązań ustrojowych, które umożliwiałyby tworzenie struktur zarządzających obszarami metropolitalnymi wszędzie, gdzie jest to uzasadnione. Niniejsza publikacja pokazuje normatywny model samorządu metropolitalnego jako dedykowanej formy organizacyjnoprawnej wykonującej zadania metropolitalne.
konstrukcja samorządu metropolitalnego została przedstawiona z uwzględnieniem konstytucyjnych zasad ustrojowych państwa, w tym nierozdzielnych praw przysługujących wspólnotom samorządowym.