Witaj w świecie bez architektów (Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie)

Dlaczego ściany w arabskich domach są grubsze niżeli w europejskich? Czy zamiast produkować dom z cegieł, można wydrążyć go w ziemi? Czy da się zorganizować wieś w wieżowcu? Jakub Szczęsny w swojej książce zabiera nas w ekscytującą podróż po ludzkich siedliskach na całym świecie: od mazowieckich wsi i miasteczek, przez Kazbę w Algierze i pływające wioski w Iraku, aż po podziemne domy w Chinach, brazylijskie fawele i obozy dla uchodźców.

W architekturze liczy się kontekst: warunki klimatyczne, społeczne, historyczne, ekonomiczne i polityczne, które wpływają na to, jak mieszkają ludzie w różnorodnych częściach globu. Czego możemy się zatem nauczyć z dzieł lokalnych, anonimowych budowniczych? Jak architektura może reagować na współczesne wyzwania, takie jak migracje czy katastrofa klimatyczna? Co o nas samych mówią budynki, wśród których żyjemy? Odpowiedzi znajdziecie w książce.

Jakub Szczęsny w fascynującej, miejscami osobistej książce przedstawia przykłady rozwiązań, które zostały podyktowane potrzebą, nie gustem. To książka dla wszystkich, niezależnie od wieku: można oglądać obrazki, czytać główny tekst, ale i dokształcić się dzięki wielkim przypisom.

A poza wszystkim to inspirujący katalog budynków dla wszelkich tych, którym znudziły się wymuskane apartamenty albo ciasne M2. Nic dziwnego, przecież Szczęsny to autor najbardziej oryginalnego budynku w Polsce, Domu Kereta.

Sylwia Chutnik, autorka m.in. Książek Kieszonkowy atlas kobiet i Miasto zgruzowstałe. Codzienność Warszawy w latach 1954–1955 Jesteśmy skazani na życie w przestrzeni. A architektura jest formą jej kształtowania.

To budynki i przestrzenie pomiędzy nimi w sporej części decydują o jakości naszego życia. Nie za każdym razem zdajemy sobie z tego sprawę. Czujemy, iż coś jest nie tak, lecz nie wiemy co, a to właśnie przestrzeń, w której żyjemy, zgrzyta, czasem nawet wyje.

Po przeczytaniu tej nieprzeciętnej książki zrozumiecie przyczyny tego zgrzytu. Rozpoznacie również własne zapotrzebowania związane z przestrzenią. Jakub Szczęsny pisze, iż „większość budynków to nie dzieła sztuki".

Całe szczęście! Architektura ma nas przecież zachwycać tym, jak świetnie realizuje nasze zapotrzebowania, nie zaś tym, jak wygląda. Filip Springer, reporter, fotograf, autor książek poświęconych przestrzeni i architekturze Mówić o muzyce to jak tańczyć o architekturze – powiedział Frank Zappa o zastępowaniu zmysłowego doświadczenia intelektualnym wywodem.

Ale Kuba nas do tego tańca zaprasza i prowadzi przez skwar Algieru, wietnamskie ciasne kanały, pływające wioski, brazylijskie favele czy warszawski Muranów. Jak w teledyskowych kadrach – zamkniętych w rewelacyjne grafiki – przenosi nas w jednym zdaniu o tysiące lat i tysiące kilometrów.

Snuje przy tym szczególnie osobistą opowieść – nie tylko o tu i dzisiaj, lecz też o tym co było, co być mogło i co być może. Marlena Happach, Dyrektor Biura Architektury i Planowania Przestrzennego, Architekt Miasta Warszawa.

Witaj w świecie bez architektów zabiera nas w podróż po architekturze. Architekturze świadomej, iż jest częścią świata. W obliczu katastrofy klimatycznej ta świadomość jest potrzebna: w końcu na martwej planecie nie będzie architektów.

Jak się okazuje – na żywej też nie zawsze są. Młodzieżowy Strajk Klimatyczny Jakub Szczęsny jest architektem, projektantem najwęższego domu świata (Domu Kereta, w serii nowojorskiego Muzeum Sztuki innowacyjnej), licznych instalacji w przestrzeniach publicznych i serii prefabrykowanych domów Simple House i FreeDOM.

Studiował architekturę w Warszawie, Paryżu i Barcelonie, pracował w branży reklamowej i w grupie projektowej Centrala. Od 2016 roku prowadzi własną pracownię SZCZ w Warszawie. Uczy na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej i w School of Form.

Prowadzi popularyzatorskie programy telewizyjne na temat architektury i projektowania wnętrz. Publikuje felietony w „Autoportrecie", „Architekturze i Biznesie" i „Salonie", dodatku do „Polityki" o architekturze i wnętrzach.