Język i dyskurs codzienny osób z niepełnosprawnością intelektualną (Impuls)

Publikacja dr Doroty Krzemińskiej porusza zagadnienia, którym w literaturze pedagogiki specjalnej poświęcono niewiele uwagi. Kwestia porozumiewania się osób z niepełnosprawnością intelektualną traktowana była dotychczas w głównej mierze w kontekście trudności i deficytów komunikacyjnych. […] Praca Doroty Krzemińskiej odchodzi od jednostronnej oceny, nazwę to umownie „zdolności do dyskursu" osób z niepełnosprawnością intelektualną, a przybliża nas do poznania samej istoty tego dyskursu. Inaczej mówiąc, z normatywnego, dyscyplinującego, obnażającego deficyty, naznaczającego, itd. Spojrzenia na język niepełnosprawnych, poszukuje w nim „normalności", unikalnego kodu językowego podzielanych poprzez ludzi znaczeń, symboli, uczuć, emocji. W pewnym sensie praca ta jest zaprzeczeniem, a przynajmniej podaniem w wątpliwość jednoznacznej tezy o trudnościach osób z niepełnosprawnością intelektualną do wyrażania swoich myśli i rozumienia innych. […] We wnioskach z badań Dorota Krzemińska podważa ugruntowane przekonanie, iż opóźnienie czy utrudnienie mowy osób głębiej upośledzonych zapobiega im komunikowanie się z innymi, w tym również współkonstruowanie dyskursu. W swych badaniach krok po kroku wykazuje, że osoby te, pomimo ograniczonego kodu językowego, są w stanie przekazywać treści zezwalające odbudowywać wiedzę o rzeczywistości, w której żyją i którą kreują. […] Inaczej mówiąc, badania Doroty Krzemińskiej wychodzą nie tyle poza to, co wypowiedziane, ile bardziej poza to, co usłyszane z perspektywy poprawności językowej. Poza tą poprawnością, której ramy wyznacza pełnosprawność, jest bowiem inny świat komunikacji osoby radzącej sobie z niepełnosprawnością. To dostrzeżenie owej zdolności jest najkorzystniejszą rekomendacją wydawniczą dla tej książki. Prof. Zw. Dr hab. Amadeusz Krause (fragment recenzji)

Tytuł Język i dyskurs powszedni osób z niepełnosprawnością intelektualną Autor Dorota Krzemińska Język polski Wydawnictwo Impuls ISBN 978-83-7587-987-2 Rok wydania 2012 Kraków Wydanie 1 liczba stron 232 Format pdf Spis treści Podziękowania 7
Wstęp 9

1. Rozważania o społecznej naturze języka 17
1.1. Teza Herdera–Humboldta 18
1.2. Hipoteza Sapira–Whorfa 20
1.3. Socjolingwistyczna teoria dwóch kodów językowych Basila Bernsteina 22
1.4. Symboliczny interakcjonizm a zjawiska językowe 34

2. Filozoficzne inspiracje w podejściu do języka 39
2.1. Język w hermeneutyce Hansa-Georga Gadamera 39
2.2. Fenomenologiczna koncepcja Alfreda Schütza jako źródło do namysłu
nad rzeczywistością, a także rolą badacza naukowego zainteresowanego językiem 45

3. Funkcjonowanie językowe osób z niepełnosprawnością intelektualną 51
3.1. Dwa nurty badań nad sferą języka osób z niepełnosprawnością intelektualną i ich ustalenia 51

4. Metodologiczne założenia badań własnych 63
4.1. Wprowadzenie w zamysł badawczy 63
4.2. Obszar zainteresowań a jakościowa orientacja metodologiczna 67
4.3. Metoda etnograficzna jako droga gromadzenia danych empirycznych 72
4.3.1. Techniki badawcze w realizacji metody etnograficznej 76
4.3.2. Dobór miejsca badań i grupy badawczej 81