Tytuł Fitoremediacja Podtytuł Potencjał roślin do oczyszczania środowiska Autorzy Małgorzata Kacprzak, Krzysztof Fijałkowski Język polski Wydawnictwo Wydawnictwo Naukowe PWN ISBN 978-83-01-21180-6 Rok wydania 2020 Wydanie 1 liczba stron 356 Format epub, mobi Spis treści Wstęp 1 Rozdział 1 5 Źródła, charakterystyka i sposoby migracji zanieczyszczeń obecnych w środowisku 5 1.1. Grupy zanieczyszczeń w środowisku 6 1.1.1. Pierwiastki drobne a metale ciężkie. Występowanie, toksyczność 6 1.1.2. Substancje naturalne 21 1.1.3. Emerging contaminants 32 1.1.4. Niepowtarzalne zanieczyszczenia powietrza 36 1.1.5. Mikroplastiki 42 1.1.6. Mikroorganizmy chorobotwórcze 44 1.2. Migracja zanieczyszczeń 46 1.2.1. Atmosfera 46 1.2.2. Woda 53 1.2.3. Gleba 54 Literatura 66 Rozdział 271 Rośliny i ich mechanizmy pobierania, transportu i metabolizmu skażeń na poziomie komórek i tkanek 71 2.1. Mechanizmy odpowiedzi roślin na toksyczne działanie metali ciężkich 71 2.2. Pobieranie jonów metali poprzez rośliny 77 2.2.1. Transportery metali 77 2.2.2. (Bio-)aktywacja (uruchamianie) w ryzosferze i wiązanie jonów metali z wydzielinami pozakomórkowymi i ścianą komórkową 85 2.2.3. Transport jonów metali przez błony biologiczne w korzeniu 88 2.2.4. Transport w ksylemie 88 2.2.5. Chelatory metali 89 2.2.6. Detoksykacja metali w komórce 94 2.3. Hiperakumulacja i hiperakumulatory 98 2.3.1. Charakterystyka najważniejszych roślin hiperakumulatorowych 101 2.3.2. Mechanizmy hiperakumulacji 108 2.4. Biodegradacja skażeń ekologicznych 111 2.4.1. Mechanizmy degradacji skażeń organicznych 112 2.4.2. Metabolizm ekologicznych zanieczyszczeń w komórkach 116 2.4.3. Rośliny w remediacji zanieczyszczeń ekologicznych 118 Literatura 120 Rozdział 3 123 Mechanizmy i technologie fitoremediacji 123 3.1. Mechanizmy fitoremediacji 129 3.1.1. Fitosekwestracja w obrębie korzeni 129 3.1.2. Ryzodegradacja/fitostymulacja 131 3.1.3. Fitohydraulika 134 3.1.4. Fitoekstracja 134 3.1.5. Fitodegradacja 140 3.1.6. Fitowolatylizacja 143 3.2. Technologie fitoremediacji 146 3.2.1. Fitostabilizacja 147 3.2.2. Zadrzewienia jako niepowtarzalne okrywy fitoremediacyjne 151 3.3. Charakterystyka skażonego terenu 151 3.3.1. Wskaźniki fitoremediacji 156 Literatura 159 Rozdział 4 161 Wspomaganie fitoremediacji 161 4.1. Nawożenie i nawadnianie 162 4.1.1. Nawożenie organiczne i mineralne 162 4.1.2. Substancje chelatujące 185 4.1.3. Nawadnianie, użytkowanie wody szarej i ścieków oczyszczonych 193 4.2. Mikroorganizmy 194 4.2.1. Bakterie 199 4.2.2. Grzyby 219 Literatura 235 Rozdział 5 243 Rola modyfikacji genetycznych w fitoremediacji 243 5.1. Manipulacje genetyczne 243 5.2. Fitoremediacja metali i metaloidów 253 5.3. Fitoremediacja skażeń organicznych 258 5.4. Ograniczenia używania roślin zmienionych genetycznie w celu oczyszczenia środowiska 261 Literatura 262 Rozdział 6 267 Oczyszczalnie (złoża) hydrofitowe 267 6.1. Zasada działania złóż hydrofitowych 267 6.2. Rośliny złóż hydrofitowych 273 6.3. Likwidowanie zanieczyszczeń poprzez systemy złóż hydrofitowych 276 6.3.1. Eliminowanie azotu i fosforu jako głównych sprawców eutrofizacji 276 6.3.2. Usuwanie metali ciężkich 278 6.3.3. Likwidowanie skażeń naturalnych 281 6.3.4. Usuwanie patogenów 281 6.3.5. Mocne strony i ograniczenia użytkowania systemów hydrofitowych do usuwania zanieczyszczeń 283 Literatura 283 Rozdział 7 287 Fitoremediacja w koncepcji gospodarki obiegu zamkniętego 287 7.1. Fitokopalnictwo i agrokopalnictwo 288 7.1.1. Rośliny selekcjonowane do fitokopalnictwa/agrokopalnictwa 289 7.2. Rośliny energetyczne i energia odnawialna 298 7.3. Fitosekwestracja dwutlenku węgla 309 Literatura 313 Rozdział 8 319 Fitozarządzanie 319 8.1. Modele fitoremediacji 322 8.2. Zastosowanie systemu danych geograficznej 331 Literatura 335 Rozdział 9 337 Oczyszczanie środowiska życia człowieka 337 9.1. Rośliny w przestrzeni mieszkalnej, budynkach ergonomiczności publicznej 339 9.2. Rośliny a kształtowanie środowiska lokalnego 352 Literatura 356 Podsumowanie 359