Otwartość na karierę międzynarodową studentów ostatnich lat studiów (Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego)

Tytuł Otwartość na karierę międzynarodową studentów ostatnich lat studiów Autor Agata Goździewicz Język polski Wydawnictwo Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego ISBN 978-83-7865-150-5 Rok wydania 2013 Gdańsk Wydanie 1 liczba stron 292 Format pdf Spis treści Wstęp 11 Rozdział 1. Relacje jednostki i środowiska w procesu życia jednostki 15 1.1. Stanowiska i kontrowersje psychologiczne dotyczące wzajemnej zależności jednostki i środowiska 15 1.2. Osobowość jako zadanie i cel rozwoju jednostki 18 1.2.1. Teorie rozwoju osobowości 18 1.2.2. Rozwój osobowości we wczesnej dorosłości 21 1.2.3. „Wschodząca dorosłość" jako problem rozwoju osobowości na progu dorosłości (kończenia studiów) 23 1.2.4. Krystalizacja tożsamości jako zadanie rozwojowe 25 1.3. Środowiskowe konteksty rozwoju jednostki w cyklu życia 27 1.3.1. Środowisko życia jako kontekst rozwoju jednostki 27 1.3.2. Wybrane koncepcje kontekstu rozwoju w psychologii 28 1.3.2.1. Koncepcja Wygotskiego 29 1.3.2.2. Koncepcja Bronfenbrennera 30 1.3.2.3. Koncepcja Horowitz 32 1.3.2.4. Koncepcja kontekstualizmu Lernera 33 1.3.3. Znaczenie środowiska jako kontekstu rozwoju w okresie wczesnej dorosłości (kończenia studiów) 34 1.3.3.1. Stopnie powiązań pomiędzy rozwojem a otoczeniem jednostki w okresie wczesnej dorosłości 34 1.3.3.2. Przejście z edukacji do rynku pracy jako podstawowe zadanie i źródło kryzysu normatywnego w okresie wczesnej dorosłości 36 1.3.4. Wybrane koncepcje kontekstu jako teorie rozwoju kariery z perspektywy tranzycji rozwojowej do dorosłości 39 1.3.4.1. Poznawcze podejście do podejmowania decyzji związanych z karierą według Petersona, Sampsona, Jr., Lenza i Reardona 39 1.3.4.2. Teoria wyboru zawodu jako dopasowania jednostki i środowiska według Hollanda 40 1.3.4.3. Teoria stosownieści osoba – środowisko według Dawisa 42 1.3.4.4. Teoria life-spanu, life-space’u według Supera 45 1.3.4.5. Teoria wartości zawodowych i kulturowych według Browna 48 1.3.4.6. Społeczna teoria uczenia się w zakresie podejmowania decyzji o karierze według Krumboltza 51 1.3.4.7. Społeczno-poznawcza teoria kariery Lenta, Browna i Hackett 54 1.3.4.8. Teorie rozwoju kariery jako teorie wyboru ścieżki i stylu życia (konstruktywistyczna teoria kariery Savickasa) 56 Rozdział 2. Kariera jako problem psychologiczny w procesu życia 59 2.1. Pojęcie kariery w psychologii współczesnej 59 2.1.1. Tradycyjne i współczesne pojęcie kariery 59 2.1.2. Zadanie rozwojowe wyboru kariery jako wyboru zawodu 63 2.1.3. Zadanie życiowe wyboru kariery jako wyboru przestrzeni i koncepcji życia 65 2.2. Przestrzenny i kulturowy kontekst wyboru kariery 65 2.2.1. Kariera krajowa (w rozmiarze narodowym) jako tradycyjna perspektywa tożsamości jednostkowej i społecznej 66 2.2.2. Kariera międzynarodowa jako forma „kariery bez granic" 67 2.2.2.1. Narodowość i transnarodowość (transnationalism) jako problem psychologiczny 67 2.2.2.2. Pojęcie kariery bez granic 72 2.2.2.3. Specyfika karier bez granic w kontekście międzynarodowym 73 Rozdział 3. Otwartość na przemieszczenia przestrzenne i (e)migracje jako źródło i skutek adaptacji do zmian we współczesnych kontekstach rozwoju jednostki 76 3.1. Otwartość na przemieszczenia przestrzenne w perspektywie kontekstu rozwoju jednostki dawniej i teraz 76 3.1.1. Przemieszczenia przestrzenne jako nowa forma dostosowania w epoce industrialnej 77 3.1.2. Przemieszczenia przestrzenne jako nowa forma dopasowania w dobie globalizacji pracy i kariery 78 3.2. Otwartość na przemieszczenia przestrzenne w typologii podróżników 80 3.3. Otwartość na przemieszczenia z perspektywy czynników indywidualnych 81 3.3.1. Otwartość na przemieszczenia przestrzenne z perspektywy zmiennych osobowościowych („osobowość migranta") – badania Bonevy i Frieze 82 3.3.2. Otwartość na przemieszczenia przestrzenne z perspektywy nastawień i oczekiwanych korzyści – badania Tharenou 85 3.3.3. Otwartość na przemieszczenia przestrzenne z perspektywy motywacji emigracyjnej jako ekspresji podstawowych motywacji i wartości – badania Tartakovsky’ego i Schwartza 89 3.4. Otwartość na przemieszczenia przestrzenne z perspektywy procesu podejmowania decyzji 91 3.5. Otwartość na przemieszczenia przestrzenne z perspektywy wyboru tożsamości 92 3.5.1. Doświadczanie siebie i świadoma adaptacja tożsamości do środowiska 93 3.5.2. Otwartość a tożsamości osiągalne i wielopostaciowe 94 3.6. Otwartość na przemieszczenia przestrzenne z perspektywy doświadczania otoczenia (otwartość a dobranie jednostki i środowiska) 95 Rozdział 4. Uwarunkowania otwartości na karierę międzynarodową u studentów kończących studia 97 4.1. Koncepcja otwartości na karierę międzynarodową Bańki 97 4.2. Osobowościowe uwarunkowania otwartości na karierę międzynarodową 98 4.2.1. Styl życia i tożsamość 98 4.2.2. Wartości 101 4.2.3. Poczucie samoskuteczności 104 4.2.4. Poszukiwanie doznań 106 4.2.5. Poczucie jakości życia 108 4.2.6. Lęk 110 4.2.7. Afekt pozytywny i negatywny 112 4.3. Kontekstualne/środowiskowe uwarunkowania otwartości na karierę międzynarodową 114 4.3.1. Uwarunkowania kontekstualne dystalne 114 4.3.1.1. Środowisko rodzinne (postawy rodzinne i status socjoekonomiczny) 114 4.3.1.2. Doświadczenia dystalne związane z kontekstem międzynarodowym 118 4.3.1.3. Zakorzenienie i przywiązanie do miejsca 119 4.3.2. Uwarunkowania kontekstualne proksymalne 121 4.3.2.1. Wsparcie i więzi społeczne w środowisku 121 4.3.2.2. Doświadczenia proksymalne związane z kontekstem międzynarodowym 123 4.4. Postrzegane bariery i zachęty w karierze międzynarodowej 123 Rozdział 5. Problem i metody badań 125 5.1. Problem pracy, pytania i hipotezy badawcze 125 5.2. Metody zaimplementowane w pracy 136 5.2.1. Metody wykorzystane do pomiaru zmiennych osobowościowych 136 5.2.1.1. Skala Orientacji Czasowych Preferowanych Stylów Życia A. Bańki 136 5.2.1.2. Skala Oceny Wartości P. Olesia 138 5.2.1.3. Skala Uogólnionej Własnej efektywności R. Schwarzera, M. Jerusalema i Z. Juczyńskiego (GSES) 139 5.2.1.4. Podskala Poszukiwania Doznań ze Skali Ekstrawertyczności Inwentarza NEO-PI-R P.T. Costy, Jr. I R.R. McCrae 139 5.2.1.5. Drabina Cantrila 139 5.2.1.6. Podskala Lęku ze Skali Neurotyczności Inwentarza NEO-PI-R P.T. Costy, Jr. I R.R. McCrae 140 5.2.1.7. Skala Pozytywnego i Negatywnego Afektu D. Watsona, L.A. Clark i A. Tellegena (PANAS) 140 5.2.2. Metody wykorzystane do pomiaru zmiennych kontekstualnych/ środowiskowych 141 5.2.2.1. Obraz Postaw Rodzinnych M. Braun-Gałkowskiej 142 5.2.2.2. Skala Przywiązania do Miejsca A. Bańki 142 5.2.3. Inwentarz Barier i Zachęt w Karierze Międzynarodowej A. Bańki 142 5.2.4. Skala Otwartości na Karierę Międzynarodową A. Bańki (SOKM) 143 5.3. Procedura badawcza 143 5.4. Charakterystyka badanych osób 144 Rozdział 6 Struktura badanych zmiennych 146 6.1. Grupowanie wartości – struktura czynnikowa wartości akceptowanych 146 6.2. Struktura poczucia samoskuteczności – rezultaty analizy czynnikowej 149 6.3. Struktura poszukiwania doznań – rezultaty analizy czynnikowej 150 6.4. Struktura lęku – rezultaty analizy czynnikowej 152 6.5. Struktura afektu pozytywnego i negatywnego wobec perspektywy samodzielnego życia – rezultaty analizy czynnikowej 153 6.6. Grupowanie zachęt – struktura czynnikowa zachęt jednostkowych i środowiskowych 155 6.7. Grupowanie barier – struktura czynnikowa barier indywidualnych i środowiskowych 158 6.8. Struktura otwartości na karierę międzynarodową – rezultaty analizy czynnikowej 161 Rozdział 7. Osobowościowe i kontekstualne/ środowiskowe korelaty otwartości na karierę międzynarodową 164 7.1. Osobowościowe korelaty otwartości na karierę międzynarodową 164 7.1.1. Orientacje czasowe preferowanych stylów życia a otwartość na karierę międzynarodową 165 7.1.2. Akceptacja wartości a otwartość na karierę międzynarodową 167 7.1.3. Poczucie samoskuteczności a otwartość na karierę międzynarodową 169 7.1.4. Poszukiwanie doznań a otwartość na karierę międzynarodową 170 7.1.5. Poczucie jakości życia a otwartość na karierę międzynarodową 172 7.1.6. Lęk a otwartość na karierę międzynarodową 173 7.1.7. Afekt pozytywny i negatywny w perspektywie własnego samodzielnego życia a otwartość na karierę międzynarodową 174 7.1.8. Postrzeganie indywidualnych zachęt a otwartość na karierę międzynarodową 177 7.1.9. Postrzeganie indywidualnych barier a otwartość na karierę międzynarodową 179 7.2. Kontekstualne korelaty otwartości na karierę międzynarodową 180 7.2.1. Postawy rodzicielskie a otwartość na karierę międzynarodową 181 7.2.2. Postrzeganie zachęt środowiskowych a otwartość na karierę międzynarodową 182 7.2.3. Postrzeganie barier środowiskowych a otwartość na karierę międzynarodową 183 Rozdział 8. Typy osób w różnym stopniu otwartych na karierę międzynarodową, a także ich osobowościowe i środowiskowe charakterystyki 186 8.1. Cel i metoda podziału badanych na grupy homogeniczne pod względem czynników otwartości na karierę międzynarodową 186 8.2. Podział na grupy ze względu na wyniki w czynnikach otwartości na karierę międzynarodową 187 8.2.1. Charakterystyka grup 187 8.2.2. Zmienne osobowościowe a typy osób w różnym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 190 8.2.2.1. Orientacje czasowe preferowanych stylów życia a typy osób w różnym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 190 8.2.2.2. Akceptowane wartości a typy osób w przeróżnym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 192 8.2.2.3. Czynniki poczucia samoskuteczności a typy osób w przeróżnym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 194 8.2.2.4. Czynniki poszukiwania doznań a typy osób w przeróżnym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 195 8.2.2.5. Perspektywy czasowe poczucia jakości życia a typy osób w różnorodnym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 195 8.2.2.6. Czynniki lęku a typy osób w rozmaitym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 196 8.2.2.7. Czynniki afektu pozytywnego i negatywnego w perspektywie samodzielnego życia a typy osób w przeróżnym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 197 8.2.2.8. Postrzegane zachęty jednostkowe do kariery międzynarodowej a typy osób w najróżniejszym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 197 8.2.2.9. Postrzegane bariery jednostkowe w karierze międzynarodowej a typy osób w rozmaitym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 200 8.2.3. Zmienne kontekstualne/ środowiskowe a typy osób w rozmaitym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 201 8.2.3.1. Środowiskowe zmienne dystalne a typy osób w najróżniejszym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 201 8.2.3.1.1. Postawy rodzicielskie i status socjoekonomiczny a typy osób w różnym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 201 8.2.3.1.2. Doświadczenia dystalne związane z pracą za granicą a typy osób w różnorodnym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 204 8.2.3.1.3. Przywiązanie do kraju jako miejsca życia a typy osób w zróżnicowanym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 207 8.2.3.2. Środowiskowe zmienne proksymalne a typy osób w różnorodnym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 209 8.2.3.2.1. Posiadane wsparcie i potrzeby na nie a typy osób w różnorodnym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 209 8.2.3.2.2. Własne doświadczenia proksymalne związane z pracą za granicą a typy osób w zróżnicowanym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 211 8.2.3.2.3. Postrzegane zachęty środowiskowe do kariery międzynarodowej a typy osób w przeróżnym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 212 8.2.3.2.4. Postrzegane bariery środowiskowe w karierze międzynarodowej a typy osób w różnym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 213 8.2.4. Zmienne socjodemograficzne i geograficzne a typy osób w różnym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 215 8.2.5. Kompetencje w zakresie języków obcych a typy osób w najróżniejszym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 219 8.2.6. Chęć wyjazdu za granicę i deklaracja długości pobytu a typy osób w przeróżnym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 221 8.2.7. Podsumowanie 222 Rozdział 9. Dyskusja wyników: psychologiczna charakterystyka uwarunkowań otwartości na karierę międzynarodową 227 9.1. Charakterystyka otwartości na karierę międzynarodową 227 9.2. Wybrane modele przyczynowe otwartości na karierę międzynarodową 228 9.3. Zakres i poziom weryfikacji hipotez badawczych 237 9.4. Psychologiczna charakterystyka typów osób w rozmaitym stopniu otwartych na karierę międzynarodową 247 9.5. Osobowościowe i kontekstualne/ środowiskowe uwarunkowania otwartości na karierę międzynarodową – próba syntezy 252 9.6. Implikacje wynikające z badań 254 Zakończenie 257 Bibliografia 259 Aneksy 278 Spis rycin 288 Spis tabel 289