Żydzi i judaizm w doświadczeniu Karola Wojtyły (1920-1978) (E-book)

George Weigel, amerykański filozof i teolog katolicki, pod koniec życia papieża Jana Pawła II przedstawił dziesięć historycznych dokonań jego papieskiej posługi, które wywarły trwały wpływ na przyszłość Kościoła, chrześcijaństwa, a także całej cywilizacji, wśród nich wymienił „historyczne osiągnięcia papieża w zakresie stosunków żydowsko-katolickich". Celem publikacji jest przedstawienie podstaw, które ukształtowały wrażliwość późniejszego papieża na sprawy żydowskie i religii mojżeszowej. Autor próbuje wyznaczyć źródła tej wrażliwości oraz okoliczności, w jakich się rozwijała oraz jakie przyniosła konsekwencje dla stosunków katolicko-żydowskich i polsko-żydowskich. Karol Wojtyła poprzez pierwsze osiemnaście lat swojego życia w Wadowicach żył z Żydami i obok Żydów, a następnie przez rok w przedwojennym Krakowie, podobnie jak wszystkie dotąd pokolenia Polaków. Żydzi byli bowiem trwałym elementem krajobrazu religijnego, kulturowego i etnicznego niemal każdego polskiego miasta i miasteczka, też takiego jak Wadowice. Z kolei w Krakowie był najpierw obserwatorem życia jednej z najstarszych wspólnot żydowskich w Europie, jak w dodatku nieakceptowanych przezeń wystąpień antysemickich, które bez dwóch zdań wyostrzyły jego zmysł moralny w ocenie tego zjawiska. Przez kolejnych sześć lat z bliska obserwował gehennę krakowskich Żydów, najpierw naznaczonych i publicznie prześladowanych, potem zamkniętych w krakowskim getcie, a następnie systematycznie wywożonych na Zagładę. Mieszkał nie tylko blisko koszmarnego obozu pracy, później koncentracyjnego obozu dla Żydów w Płaszowie, ale też nie tak daleko od obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. W okresie powojennym w Krakowie Wojtyła był świadkiem, jak powracający do tego miasta Żydzi na nowo organizowali swoje wspólnoty. Następnie ponownie dane mu było obserwować bolesne wystąpienia antysemickie oraz związane jednocześnie z tym, jak i z opresją komunistyczną zjawisko emigracji Żydów z Krakowa i z Polski. Doświadczył również sytuacji, w której Polacy po raz pierwszy od wieków nie nawiązują kontaktów bezpośrednich i nie sąsiadują z Żydami. Polski Żyd profesor Stanisław Krajewski fenomen zainteresowania Jana Pawła II problematyką żydowską wyjaśniał tym, że jego osobista historia związków z Żydami nie ma precedensów w życiu wszelkich poprzednich papieży. Zwrócił uwagę także na to, iż jego następcy, Niemiec – Joseph Ratzinger (Benedykt XVI) i Argentyńczyk – Jorge Mario Bergoglio (Franciszek) kontynuują papieskie nauczanie o Żydach, a więc można przypuszczać, iż będzie ono trwałym elementem nauczania Kościoła. Dla papieża Jana Pawła II nie ulegało wątpliwości, iż kto spotyka Chrystusa, ten spotyka również judaizm. Spoglądał na naród żydowski w jego historii jako Boże narzędzie przynoszenia zbawienia światu. Mówił, iż ten drobny naród, zamieszkujący niegdyś tereny pomiędzy wielkimi imperiami pogańskimi, nie jest zwykłym faktem kulturowym, ale nadprzyrodzonym. Wielu Żydów mówiło i mówi o nim do dziś (jako o jedynym w historii papiestwa) – „nasz papież".